Το ανθρώπινο δουλεμπόριο είναι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων. Καταγραφή τέτοιας δραστηριότητας υπάρχει ακόμα και στον κώδικα του Χαμπουραμπί που είναι ένας από τους αρχαιότερους νομικούς κώδικες και συγχρόνως ένα άριστα διατηρημένο αρχαιολογικό εύρημα της Μεσοποταμίας του 1800 π. Χ. Άνθρωποι από διάφορους πολιτισμούς και θρησκείες είτε υπήρξαν θύματα είτε δουλέμποροι. Ωστόσο, οι σύγχρονοι ιστορικοί ελάχιστα ασχολήθηκαν με το δουλεμπόριο των κουρσάρων, δηλαδή το εμπόριο των πειρατών στις περιοχές όπου σήμερα βρίσκεται το Μαρόκο, η Αλγερία, η Τυνησία και η Λιβύη γύρω στα 1600 μ. Χ.
Η ιστορική έρευνα στις ημέρες μας φώτισε τις τρομακτικές διαστάσεις του φαινομένου από κάθε πλευρά, αλλά ανέδειξε και μια λιγότερο γνωστή περίοδο όπου υπήρχε παρόμοια δραστηριότητα και στη Μεσόγειο. Υπολογίζεται ότι περισσότερο από ένα εκατομμύριο Ευρωπαίοι πουλήθηκαν σε σκλαβοπάζαρα από κουρσάρους και η ζωή τους είχε την ίδια πορεία με εκείνη των δούλων της Αφρικής. Οι σκλάβοι αυτοί ονομάστηκαν «οι λευκοί σκλάβοι των βαρβάρων».
Πολλές φορές οι πειρατές δεν αρκούνταν στους αιχμαλώτους που έπιαναν από τις επιθέσεις σε πλοία και γι’αυτό έκαναν επιδρομές σε παραθαλάσσιους και νησιωτικούς οικισμούς σε Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, ακόμα και στην Αγγλία, την Ιρλανδία και την Ολλανδία. Έκαναν επιδρομές σε αφύλαχτα μέρη τις νύχτες και έμπαιναν κρυφά στα σπίτια για να βρουν τα θύματά τους. Πολλοί κάτοικοι των περιοχών εγκατέλειπαν τα σπίτια τους για να γλιτώσουν από τις επιδρομές των πειρατών μέχρι και τον 19ο αιώνα.
Τον 13ο και 14ο αιώνα, κυρίαρχοι στις θάλασσες ήταν οι χριστιανοί πειρατές κυρίως από την Καταλονία και τη Σικελία και αυτοί αποτελούσαν το φόβο και τον τρόμο για τους εμπορικά πλοία.
Τον 15ο αιώνα με την άνοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας η σκυτάλη πέρασε στα χέρια των βαρβάρων που απειλούσαν τους χριστιανούς εμπόρους. Γύρω στα 1600, Ευρωπαίοι έφεραν εξελιγμένες τεχνικές και μεθόδους ναυπηγικής δίνοντας τη δυνατότητα στους πειρατές να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και στον Ατλαντικό ωκεανό με αποκορύφωμα στα μέσα του 17ου αιώνα.
Η εντύπωση που έχουμε ότι οι μουσουλμάνοι πειρατές αιχμαλώτιζαν μόνο χριστιανούς, φαίνεται ότι δεν είναι ακριβής. Στην πραγματικότητα, οι πειρατές δεν ενδιαφέρονταν μόνο για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις ή την καταγωγή των θυμάτων. Οι σκλάβοι στην ακτή των βαρβάρων ήταν λευκοί, Καθολικοί Προτεστάντες, Ορθόδοξοι, Εβραίοι, μαύροι, ακόμα και Μουσουλμάνοι.
Και οι πειρατές δεν ήταν μόνο μουσουλμάνοι, αλλά και Άγγλοι και Ολλανδοί. Ο ιστορικός Ρόμπερτ Ντέηβις γράφει ότι το δουλεμπόριο των λευκών είχε αγνοηθεί επειδή οι ακαδημαϊκοί προτιμούσαν να παρουσιάζουν τους Ευρωπαίους ως κακούς αποικιοκράτες παρά ως θύματα.
Κατάλογος των χωρών που έχουν υποστεί δουλεία υπό την οθωμανική τυραννία:
Ρωσία, Ουκρανία, Ελλάδα, Κύπρος, Αρμενία, Λευκορωσία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Σερβία, Κροατία, Αλβανία, Σλοβενία, Αυστρία, Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Λιθουανία, Ιταλία, γεωργία, Αζερμπαϊτζάν, Συρία, Λίβανο, Παλαιστίνη και το Ιράν.
Του Θανάση Πάνου
