Θέληση, Συναίσθημα, Λογική, Μνήμη: Φιλοσοφικά κείμενα του Μπρους Λι

Για πρώτη φορά δόθηκαν στη δημοσιότητα επιστολές προς τον εαυτό του για την αυθεντικότητα, την προσωπική ανάπτυξη, αλλά και το μέτρο της επιτυχίας.

Παρότι ο Μπρους Λι (27 Νοεμβρίου 1940 – 20 Ιουλίου 1973) είναι ευρύτερα γνωστός για τη θρυλική κληρονομιά του στις πολεμικές τέχνες και στον κινηματογράφο, ήταν επίσης και ένας από τους πλέον υποεκτιμημένους φιλόσοφους του 20ου αιώνα. Έπαιξε κομβικό ρόλο στην εισαγωγή των παραδόσεων της Ανατολής στο Δυτικό κοινό.

Έχοντας πτυχίο φιλοσοφίας από το κολέγιο, συγκέρασε αρχαίες ιδέες με το δικό του μοναδικό ήθος, που διαμορφώθηκε μέσα από σωματική και ψυχική πειθαρχία, διασημότερη έκφραση της οποίας είναι η παρομοίωση που ο Λι έκανε με το νερό, σε ό,τι αφορά την αντοχή και την ικανότητα αυτοανόρθωσης.

Στην αρχή της σταδιοδρομίας του, ο Λι παραγκωνιζόταν συστηματικά από το κατεστημένο των στούντιο του Χόλιγουντ, το οποίο λειτουργούσε τότε με ακραία φυλετικά κριτήρια και εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί λευκούς ηθοποιούς με κίτρινο μακιγιάζ για να υποδυθούν Ασιάτες χαρακτήρες, βασισμένους σε επίπεδα στερεότυπα.

Ξανά και ξανά, έλεγαν στο Λι ότι το λευκό κοινό απλώς δεν θα αποδεχόταν έναν Ασιάτη ως πρωταγωνιστή σε ταινία.

Ακόμα κι όταν αυτός τα κατάφερε και του δόθηκε πρωταγωνιστικός ρόλος, τα στούντιο συνέχισαν να του συμπεριφέρονται σαν να ήταν ένα ανεγκέφαλο ρομπότ που δουλειά του ήταν να ψυχαγωγεί τον κόσμο με τις ικανότητές του στο κουνγκ φου. Όταν προσπάθησαν να κόψουν όλη τη φιλοσοφία από το Enter the Dragon επειδή ήθελαν μια κενής περιεχομένου ψυχαγωγική ταινία, ο Λι αρνήθηκε να πατήσει στο πλατό επί δυο βδομάδες, επιμένοντας πως κουνγκ φου και φιλοσοφία ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα και ότι το καθένα ήταν όχημα για το άλλο. Τελικά το Χόλιγουντ αναγκάστηκε να υποχωρήσει και αυτή ακριβώς η φιλοσοφική διάσταση ήταν που κατέστησε την ταινία –λίγο πριν την πρεμιέρα της οποίας ο Λι πέθανε άκαιρα- ως πολιτιστικό icon και ορόσημο στη μάχη κατά των φυλετικών διακρίσεων, συνδεδεμένης με το κίνημα των Μαύρων Πανθήρων. Αργότερα χαρακτηρίστηκε από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, ιστορικά, ή αισθητικά σημαντικό», τεχνούργημα.

Ο Λι έβλεπε τη φιλοσοφία ως κάτι αδιαχώριστο από την καθημερινή ζωή, όπως θεωρούσε και ότι ο νους είναι αδιαχώριστος από το σώμα, και ότι το κάθε μέρος είναι η μπαταρία που φορτίζει διαρκώς το άλλο. Κατέγραφε το σκληρό πρόγραμμα προπόνησής του μαζί με φιλοσοφικούς στοχασμούς, που του έρχονταν κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σαν τον Βρετανό νευρολόγο και συγγραφέα Όλιβερ Σακς, που είχε μαζί του ένα σημειωματάριο όπου κι αν πήγαινε, ο Λι είχε πάντα μαζί του ένα μπλοκάκι που κατέγραφε τα πάντα, από προγράμματα ασκήσεων και νούμερα τηλεφώνου των μαθητών του (στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν άτομα όπως ο Τσακ Νόρις και ο Στιβ ΜακΚουίν), μέχρι ποιήματα, σημειώσεις και φιλοσοφικές σκέψεις. Ακόμα κι ο γραφικός του χαρακτήρας, επιμελής, κομψός και μετρημένος ώστε να χωρά στην μικροσκοπική σελίδα, αντικατοπτρίζει την τρομερή αυτοπειθαρχία και τάξη του Λι.

Όμως ίσως το πιο αξιοσημείωτο μέρος των σημειωματάριών του –ή ημερολογίων, όπως ονομάζονταν- ήταν οι σκέψεις που θυμίζουν τους κανόνες συμπεριφοράς που έγραφε ο Νομπελίστας Αντρέ Ζιντ στο νεανικό του ημερολόγιο και τις «ημερολογιακές αυτό-συμβουλές» του καλλιτέχνη Ευγένιου Ντελακρουά. Στις σημειώσεις αυτές, ο Λι διατύπωνε την προσωπική του φιλοσοφία με σαφή στόχο την ανάπτυξή του, η οποία όμως είναι οικουμενικά εφαρμόσιμη σε ό,τι αφορά την κοινή μας ψυχολογία, συμπεριφορά και ανθρώπινη φύση.

Έχοντας πάρει ειδική άδεια από τους κληρονόμους του Μπρους Λι, παρουσιάζουμε μια αποκλειστική ματιά σε κάμποσες σελίδες από το σημειωματάριο του 1968, γραμμένες λίγο πριν τα 28α γενέθλια του Λι, αρχίζοντας με το «Πιστεύω της Καθημερινής Επιτυχίας» του Ναπολέοντα Χιλ, το οποίο ο Λι αντέγραψε στο σημειωματάριό του.

ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΘΕΛΗΣΗΣ: Αναγνωρίζοντας πως η δύναμη της θέλησης είναι ο ανώτερος κριτής όλων των τμημάτων του νου, θα την εξασκώ καθημερινά, όταν χρειάζομαι την ώθηση για δράση για οποιοδήποτε σκοπό. Και θα αποκτήσω ΣΥΝΗΘΕΙΑ να κάνω τη δύναμη της θέλησής μου πράξη, τουλάχιστον μια φορά την ημέρα.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ: Συνειδητοποιώντας ότι τα συναισθήματά μου είναι και ΘΕΤΙΚΑ και αρνητικά, θα φτιάξω καθημερινές ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ που θα υποβοηθήσουν την ανάπτυξη των ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ και θα με βοηθήσουν να μετατρέψω τα αρνητικά συναισθήματα σε κάποια μορφή ωφέλιμης δράσης.

ΛΟΓΙΚΗ: Αναγνωρίζοντας πως και τα θετικά και τα αρνητικά μου συναισθήματα μπορεί να γίνουν επικίνδυνα αν δεν ελέγχονται και καθοδηγούνται προς επιθυμητούς στόχους, θα υποβάλλω όλες μου τις επιθυμίες, όλους τους στόχους και σκοπούς μου στην πειθαρχία της λογικής η οποία θα με καθοδηγεί στον να τα εκφράζω.

ΦΑΝΤΑΣΙΑ: Αναγνωρίζοντας την ανάγκη για εύρωστα ΠΛΑΝΑ και ΙΔΕΕΣ για την πραγμάτωση των επιθυμιών μου, θα αναπτύξω τη φαντασία μου επικαλούμενός την κάθε μέρα να με βοηθήσει να σχηματοποιήσω τα πλάνα μου.

ΜΝΗΜΗ: Αναγνωρίζοντας την αξία της μνήμης σε εγρήγορση, θα ενθαρρύνω τη δική μου να κινητοποιείται, φροντίζοντας να της αποτυπώνω ξεκάθαρα όλες τις σκέψεις που επιθυμώ να ανακαλώ και συσχετίζοντας αυτές τις σκέψεις με ανάλογα αντικείμενα τα οποία μπορώ να φέρνω στο νου μου συχνά.

ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ ΝΟΥΣ: Αναγνωρίζοντας την επιρροή του υποσυνείδητου νου μου πάνω στη δύναμη της θέλησης, θα φροντίσω να του υποβάλλω μια σαφή και ξεκάθαρη εικόνα του ΣΑΦΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥ μου στη ζωή και όλους τους ελάσσονες σκοπούς που οδηγούν στον βασικό. Και θα έχω αυτή την εικόνα ΔΙΑΡΚΩΣ ΜΠΡΟΣΤΑ στον υποσυνείδητο νου μου ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ.

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ: Αναγνωρίζοντας πως τα συναισθήματά μου συχνά σφάλλουν πάνω στον υπερ-ενθουσιασμό τους και συχνά η λογική μου δεν διαθέτει τη θερμότητα του αισθήματος που είναι απαραίτητη να με κάνει να συνδυάσω δικαιοσύνη με έλεος στην κρίση μου, θα ενθαρρύνω τη συνείδησή μου να με καθοδηγήσει στο τι είναι σωστό και τι λάθος, αλλά ποτέ δεν θα παραβλέψω τις ετυμηγορίες της, ανεξάρτητα από το κόστος.

Όταν ο Λι ένιωθε ότι είχε μια ιδιαίτερα σημαντική ιδέα, την έγραφε στο πίσω μέρος μιας απλής κίτρινης κάρτας, και την υπέγραφε –κάνοντας κάτι σαν διαθήκη, ή ίσως συμβόλαιο με τον εαυτό του. Συχνά ραφινάριζε, ή αντέγραφε στις κάρτες σκέψεις που σημείωνε αρχικά στο σημειωματάριο, έχοντας τις κάρτες μόνο για τις πλέον ισχυρές του πεποιθήσεις και τις βαθύτερες σκέψεις.

Αυτό που καθιστά τις σκέψεις ιδιαίτερα αξιοσημείωτες, είναι ότι συγκεράζουν αρχαίες φιλοσοφικές και πνευματικές παραδόσεις (ειδικά ιδέες του Ζεν Βουδισμού περί χαρακτήρα, εαυτού και εγώ), αμφιλεγόμενη «μαγική σκέψη» σε στυλ Νιου Έιτζ και νοητικές συνήθειες που η σύγχρονη Ψυχολογία απέδειξε αργότερα ότι καρποφορούν –υπενθύμιση ότι η προσωπικότητά μας είναι ένα μίγμα της εποχής και της κουλτούρας μας, με κάθε ενυπάρχουσα γνώση ή άγνοια και ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο συνδυάζουμε τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας και τα οποία μας καθιστούν ό,τι είμαστε.

~ Δεν θα πάρεις ποτέ τίποτα περισσότερο από τη ζωή, απ’ όσο περιμένεις.

~ Έχε το νου σου συγκεντρωμένο στα πράγματα που θέλεις και μακριά απ’ αυτά που δεν θέλεις.

~ Τα πλάσματα ζουν κινούμενα και συγκεντρώνοντας δύναμη ενόσω το πράττουν.

~ Γίνε ήρεμος παρατηρητής όσων συμβαίνουν γύρω σου.

~ Υπάρχει διαφορά ανάμεσα, α) στον κόσμο και β) στην αντίδρασή μας σε αυτόν.

~ Πρόσεχε αυτά που μας ποδηγετούν τη σκέψη! Διάλυσε το εσωτερικό σου μπλοκάρισμα.

~ Από μέσα προς τα έξω ~~~ ξεκινάμε αποδομώντας τη στάση μας, όχι αλλάζοντας την εξωτερική ποδηγέτηση.

~ Δες ότι δεν υπάρχει κανείς να πολεμήσεις, μόνο μια διάφανη παραίσθηση.

~ Κανείς δεν μπορεί να σε βλάψει εκτός αν του το επιτρέψεις.

~ Εσωτερικά, ψυχολογικά, να είσαι ο κανένας.

Γνωρίζω πως έχω την ικανότητα να ΠΕΤΥΧΩ το αντικείμενο του ΒΑΣΙΚΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΜΟΥ στη ζωή, συνεπώς ΑΠΑΙΤΩ από τον εαυτό μου επίμονη και συνεχή δράση προς την επίτευξη αυτή και υπόσχομαι εδώ και τώρα να προβώ σε αυτή τη δράση.

Συνειδητοποιώ πως οι ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ του νου μου θα εκδηλωθούν τελικά σε εξωτερική, υλική δράση και βαθμιαία θα μετασχηματιστούν σε υλική πραγματικότητα. Συνεπώς θα ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΩ τις σκέψεις μου για 30 λεπτά καθημερινά σκεπτόμενος το άτομο που έχω πρόθεση να γίνω, δημιουργώντας έτσι στο νου μου μια ξεκάθαρη ΝΟΗΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ.

Γνωρίζω πως μέσω της αρχής της αυθυποβολής, κάθε επιθυμία που έχω ΕΠΙΜΟΝΑ, θα γυρέψει τελικά να εκδηλωθεί μέσω κάποιου πρακτικού τρόπου. Συνεπώς θα αφιερώνω 10 λεπτά καθημερινά ΑΠΑΙΤΩΝΤΑΣ από τον εαυτό μου να αναπτύξει ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ.

Κατέγραψα με σαφήνεια την περιγραφή του ΒΑΣΙΚΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΜΟΥ στη ζωή και ποτέ δεν θα πάψω να προσπαθώ, μέχρις ότου αναπτύξω επαρκή αυτοπεποίθηση για την επίτευξή του.