Η μετριότητα απαιτεί προσπάθεια, θυσίες και πειθαρχία. Ακόμη και στην Ελλάδα.
Τι είναι µέτριο; Η Τρίτη είναι συνήθως μια μέτρια ημέρα. Το να βάλεις δίποντο πατώντας στη γραμμή του τρίποντου είναι ένα μέτριο επίτευγμα – μπορούσες και καλύτερα. Ο βαθμός 14 είναι ένας μέτριος βαθμός. Το να αρραβωνιαστείς είναι ένα μέτριο κάπως βήμα για τη ζωή σου, ούτε single ούτε παντρεμένος. Το χρώμα γκρι είναι μια μετριότητα. Η παράσταση που δεν θέλεις να φύγεις στο διάλειμμα, αλλά δεν σου αρέσει κιόλας είναι μια μέτρια παράσταση, δεν ξεμπερδεύεις εύκολα μαζί της. Η μπλε γόμα που υποτίθεται πως σβήνει το στυλό είναι μια μέτρια ανακάλυψη, ας το παραδεχθούμε, μόνο να σκίσει το χαρτί καταφέρνει. Το να κόβεις το κάπνισμα ατμίζοντας κάθε μέρα από ένα τεράστιο ηλεκτρονικό τσιγάρο που μοιάζει με περίστροφο είναι μέτρια βελτίωση της υγείας σου.
Η μετριότητα είναι ένα ζήτημα των ημερών. Είτε είναι στάση ζωής είτε προκύπτει, το να ζεις διαρκώς στο μεταίχμιο του καλού με το άσχημο μπορεί να βολεύει, αλλά δεν τιμά ακριβώς την έννοια της ζωής. Οπως το έχει γράψει καλύτερα ο Τζόζεφ Χέλερ, συγγραφέας του (κάθε άλλο παρά μέτριου) μυθιστορήματος «Catch-22»: «Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται μέτριοι, ορισμένοι πετυχαίνουν τη μετριότητα στη ζωή τους και κάποιοι άλλοι ξαφνικά βλέπουν τη μετριότητα να κατευθύνεται προς το μέρος τους».
Σε όποια κατηγορία και να ανήκουμε, η μετριότητα είναι της μόδας, ίσως λόγω συνθηκών, ίσως λόγω χώρας. Γι’ αυτό μια ομάδα παιδιών από αυτούς τους υπερβολικά έξυπνους που δύσκολα θα γίνουν μαζικοί, έχουν φτιάξει μια απολαυστική (πλην όμως μετρίως δημοφιλή) σελίδα στο Facebook, η οποία ασχολείται αποκλειστικά με τους μέτριους. Οχι με τους κακούς, τους προκλητικούς, τους υπερβολικούς, αυτούς που ξεχωρίζουν για την αηδία που προκαλούν. Ούτε με τους κοινώς αποδεκτά καλούς, τους επαγγελματίες, αυτούς που ξεχωρίζουν γιατί όλοι τους ζηλεύουν. Η σελίδα ασχολείται απροσδόκητα με τα μέτρια πράγματα στη ζωή, αυτά που δύσκολα προκαλούν συναισθήματα, που δεν συγκινούν, που δεν ενοχλούν, γιατί κανείς δεν τα προσέχει – αν εξαφανιστούν, δεν θα λείψουν σε πολλούς, αν μείνουν, δεν θα ενοχλήσουν κανέναν: Σαν μια γλάστρα με κάκτο σε ένα άδειο διαμέρισμα που περιμένει να νοικιαστεί. Δεν ενοχλεί κανέναν, δεν ενθουσιάζει κανέναν. Μέτρια πράγματα.
Κόντρα στην επικρατούσα άποψη, το να διατηρείς τη μετριότητα στη ζωή σου απαιτεί προσπάθεια, θυσίες και πειθαρχία. Η μετριότητα μπορεί να έρθει και χωρίς προσπάθεια, αλλά το να ζεις διαρκώς σε μετριότητα είναι μια στάση ζωής. Οι πρώτοι που το εξήγησαν επιστημονικά ήταν δύο ιταλοί ακαδημαϊκοί, η Γκλόρια Οριτζι που είχε σπουδάσει στο Παρίσι και ο Ντιέγκο Γκαμπέτα που μελέτησε κοινωνιολογία στην Οξφόρδη. Συναντήθηκαν ύστερα από χρόνια στην Ιταλία και παρακολουθώντας τα συνέδρια που τους καλούσαν, τα οποία ήταν κατά βάση άδεια, με κακό προγραμματισμό και αντιεπιστημονικές προσεγγίσεις, αποφάσισαν να ασχοληθούν με τη μετριότητα ως στάση ζωής. Επιστράτευσαν (τυχαία προφανώς) και μια ελληνική λέξη και ονόμασαν την εργασία τους Kakonomics. Το συμπέρασμά τους ήταν σαφές: Μερικές φορές, συνειδητά ή ασυνείδητα, όλα συνωμοτούν για να πετύχουν ένα κατώτερο του αναμενόμενου αποτέλεσμα. Σας θυμίζει κάτι;
Οι αιτίες της προσπάθειας της μετριότητας είναι πολλές: Η τυραννία της τελειότητας είναι αβάσταχτη. Η παραδοχή μιας μέτριας ζωής που συνήθως συνοδεύει μια πιο ήρεμη καθημερινότητα χωρίς εξάρσεις είναι μια συνειδητή επιλογή, σαν να βγαίνεις από τον τροχό που τρέχει το χάμστερ και να παίρνεις μια ανάσα. Η πίεση των social media, η έκθεση σε διαρκώς επιτυχημένες ζωές (έστω και σκηνοθετημένες) προκαλεί την αντίδραση της μετριότητας.
Τι συμβαίνει, όμως, αν ζεις σε μια μέτρια χώρα; Σε μια χώρα που νιώθει πως τα κατάφερε νωρίς, που οι κυβερνώντες της επιδιώκουν τη μετριότητα σαν μια αφελή προσέγγιση της μάζας; Σε μια χώρα που όσοι μπορούν φεύγουν; Σε μια χώρα που δεν είναι Συρία, αλλά σίγουρα δεν είναι και Δύση; Σε μια χώρα που επιτίθεται σε ό,τι ξεχωρίζει είτε αυτό είναι ολυμπιονίκης είτε ο Αρκάς, αν δεν ταιριάζει με την κυβερνητική ρητορική; Τότε μάλλον κάθεσαι εδώ και αναλύεις τη μετριότητα, δηλαδή τη ζωή την ίδια.
____________
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2016
