Ο Σ.Ν. "Chinaski" επιθυμεί να διατηρήσει το τετράδιο του γεμάτο με διάφορες ιστορίες. Λογοτεχνία, προσπάθεια έκφρασης, φωτογραφίες, μουσική και διάφορα άλλα που κάνουν τη ζωή να κυλάει πιο ανάλαφρα. Στείλτε κι εσείς τις δικές σας ιδέες, με χαρά του να τις φιλοξενήσει.
Όσο η ζωή προχωρά και οι εμπειρίες έρχονται κατά σειρά, όλο και περισσότερο συνηδειτοποιώ πως με την αλήθεια βγαίνεις μακροπρόθεσμα κερδισμένος. Η αλήθεια είναι παρεξηγημένη έννοια, ιδιαίτερα στις κοινωνίες που φτιάξαμε τις σύγχρονες. Μπροστά στο κερδοφόρο παρόν θυσιάστηκε χιλιάδες φορές κι έφτασε σε σημείο να αποδυναμωθεί τόσο που έμοιαζε με έννοια -κακή-.
Αν υπάρχει λοιπόν κάτι ηρωικό στις ημέρες μας για να πράξουμε, είναι το να λέμε την αλήθεια. Να την σκεπτόμαστε, να την φροντίζουμε, να την πετάμε προς όλες τις κατευθύνσεις σαν ξυράφι ή σαν μαλακό χάδι. Η αλήθεια μπορεί να έχει πολλά πρόσωπα και είναι στη δική μας ευχέρεια και στην ποιότητα του χαρακτήρα το πως θα την διαχειριστεί.
Σε μια κοινωνία που γεννήθηκε και μεγάλωσε μέσα στο ψέμα δεν μπορούμε να είμαστε επιθετικοί με οποιαδήποτε μορφή αλήθειας. Είναι θέμα ψυχολογίας, είναι θέμα σωστών τρόπων και εκμάθησης. Όμως, αυτό δεν πρέπει να σημαίνει ότι θα περάσουμε στο άλλο άκρο, εκείνο κατά το οποίο η κοινωνία σε φερμάρει στα μέτρα της.
Το να πράττεις αλήθεια είναι πράγμα ρομαντικό, δύσκολο και μοναχικό. Πολλές φορές θα νιώσεις πως είσαι μόνος απέναντι σε όλους ή σε πολλούς. Θα νιώσεις ότι πάντα βγαίνεις χαμένος. Όμως έρχεται μια στιγμή που βλέπεις καθαρά πως όλα όσα υπέμενες είχαν λόγο, είχαν τη δική τους σημασία.
Ασύλητος θαλαμοειδής τάφος, από τους μεγαλύτερους που έχουν βρεθεί στην περιοχή, ανακάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη στο μυκηναϊκό νεκροταφείο στα Αηδόνια Νεμέας, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
«Με την ανασκαφή του 2018 ολοκληρώθηκε η αποκάλυψη ενός ασύλητου θαλαμοειδούς τάφου της πρώιμης μυκηναϊκής περιόδου (περίπου 1650-1400 π.Χ.), ενός από τους μεγαλύτερους που έχουν έως τώρα έρθει στο φως στα Αηδόνια. Ο νεο-αποκαλυφθείς τάφος διακρίνεται για το βραχύ πλην ιδιαίτερα φαρδύ δρόμο, το επίσης βραχύ και ευρύ στόμιο και τον κυκλικής-ελλειψοειδούς κάτοψης θάλαμο, με διαστάσεις που κατά τόπους προσεγγίζουν και σε άλλους ξεπερνούν τα έξι μέτρα. Τόσο η είσοδος όσο και ο θάλαμος παρουσιάζουν μορφολογικές συγγένειες με τους μεσαίου μεγέθους θολωτούς τάφους της πρώιμης μυκηναϊκής περιόδου. Στο δάπεδο του ταφικού θαλάμου λαξεύθηκαν τέσσερις μεγάλοι λάκκοι, καλυμμένοι με μεγαλιθικές πλάκες, ένα ακόμη στοιχείο που παραπέμπει στους πρώιμους μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους», αναφέρει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ.
Όπως αναφέρει επίσης η ανακοίνωση, «στους λάκκους αυτούς ερευνήθηκαν οι παλαιότερες ταφές, που συνοδεύονταν από πήλινα επιτραπέζια και αποθηκευτικά αγγεία, ορισμένα εκ των οποίων μνημειώδη, όπως ένα σύνολο από πιθαμφορείς του “ανακτορικού ρυθμού” με συμβολική διακόσμηση, εμπνευσμένη από τον φυτικό και τον θαλάσσιο κόσμο. Βρέθηκαν ακόμη χάλκινα μαχαίρια, εγχειρίδια και ξίφη καθώς και πολυάριθμες αιχμές βελών από χαλκό, οψιανό και πυριτόλιθο. Συνελέγησαν επίσης κοσμήματα, χάντρες περιδεραίων από ποικίλες πρώτες ύλες, περόνες και άλλα αντικείμενα γοήτρου, όπως σφραγιδόλιθοι».
Σύμφωνα πάντα με το ΥΠΠΟΑ, «η χρήση του μνημείου εξακολουθεί και κατά την ύστερη μυκηναϊκή περίοδο (περίπου 1400-1200 π.Χ.), οπότε χρονολογούνται οι ταφές που βρέθηκαν απευθείας επί του δαπέδου του τάφου, απλούστερα κτερισμένες συγκριτικά με αυτές της πρώιμης μυκηναϊκής. Η ανασκαφή τεκμηρίωσε ακόμη ότι μετά τη χρήση του τάφου κατά τη μυκηναϊκή περίοδο ακολούθησε η κατάρρευση τμήματος της οροφής του θαλαμοειδούς τάφου και ο σχηματισμός βραχοσκεπής, που ήταν ορατή πριν από την έναρξη της έρευνας».
«Η ανεύρεση του ασύλητου θαλαμοειδούς τάφου στα Αηδόνια και η διεπιστημονική μελέτη των ταφικών συνόλων θα ρίξουν νέο φως στο χαρακτήρα της τοπικής άρχουσας τάξης της πρώιμης μυκηναϊκής περιόδου. Ο αρχαιολογικός χώρος των Αηδονίων εμπλουτίζεται με έναν επί πλέον, μνημειώδη, θαλαμοειδή τάφο και με τεκμήρια για τη χρήση του χώρου σε επιμέρους περιόδους των αρχαίων και μεσαιωνικών χρόνων», τονίζει ακόμη το υπουργείο.
Οι έρευνες του 2018 αποτελούν την τρίτη ανασκαφική περίοδο της πενταετούς συστηματικής ανασκαφικής έρευνας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας στο μυκηναϊκό νεκροταφείο στα Αηδόνια Νεμέας. Όπως ενημερώνει το ΥΠΠΟΑ, το μυκηναϊκό νεκροταφείο των Αηδονίων εντοπίστηκε πριν από τέσσερις περίπου δεκαετίες, έπειτα από την εκτεταμένη σύλησή του, και έγινε ευρύτερα γνωστό την δεκαετία του 1990, έπειτα από το συσχετισμό του με ένα ιδιαίτερο σύνολο μυκηναϊκών κοσμημάτων που, ενώ επρόκειτο να πωληθεί στο εξωτερικό, επαναπατρίστηκε και εκτίθεται στο Μουσείο Νεμέας.
Η ανασκαφή της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που μεσολάβησε της σύλησης και του επαναπατρισμού έφερε στο φως μία συστάδα από 16 θαλαμοειδείς τάφους, λαξευμένους στο βράχο της περιοχής και αποτελούμενους από τρία τμήματα: τον δρόμο, το στόμιο και τον ταφικό θάλαμο. Το μυκηναϊκό νεκροταφείο των Αηδονίων ερευνάται εκ νέου τα τελευταία χρόνια από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας, έπειτα από σχετική άδεια του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, υπό την Διεύθυνση του δρος Κωνσταντίνου Κίσσα, τέως προϊσταμένου της υπηρεσίας και επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου του Γκρατς και με βασική συνεργάτιδα την δρα Κιμ Σέλτον, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλε¨Ι και Διευθύντρια του Κέντρου Νεμέας για την Κλασική Αρχαιολογία.
– Όχι παιδί μου μην κλείνεις. Τα πράγματα έχουν φτιαχτεί για να μπορούν οι άνθρωποι πάντα να ανταμώνουν. Όχι μην κοιτάς τώρα. Τώρα γύρισε ανάποδα ο ντουνιάς. Ξέρεις τι κάνουν οι φίλοι σου στις διακοπές τους, ξέρεις που τρων και πίνουν, μα έχεις δει ποιανων τα μάτια βουρκωνουν και ποιανων η ψυχή αλυχτά; Για αυτό σου λέω παιδί μου. Άσε σήμερα ανοιχτά. Να σε χτυπήσει το αεράκι και να σε φουσκώσει πνοή. Και απ’ αύριο σύρε. Άσε τον παππού. Ο παππούς πλέον ξέρει. Σύρε να δεις τους φίλους σου για να τους κοιτάξεις στα μάτια. Και σε κείνους που ανησυχούν, σε κείνους που τρέμουν, δώσε λίγη απ’ τη φωτιά που χεις εσύ στα δικά σου για να προχωρήσουν. Για τον παππού ότι ήταν να ζήσει το ζησε και ότι είναι να ρθει, ευπρόσδεκτο. Εσύ όμως απ’ αύριο σύρε που σου λέω. Οι άνθρωποι φτιάχτηκαν για να ανταμώνουν. Άσε ανοιχτά σήμερα.
Η τεχνολογία έκανε τη στείρα πληροφόρηση μια φτηνή πόρνη. Την έβγαλε απ’ τα χλιδατα καμπαρέ και την έβαλε σε κάθε σπίτι. Και ναι αυτό έγινε για καλό φίλε. Όμως δεν μπορείς πλέον να αρκεστείς σε αυτό. Όλοι τώρα δύνανται να κάνουν επικλήσεις σε αυθεντίες, μελέτες, ιστορικά στοιχεία, γεγονότα της καθημερινότητας απ’ την άλλη άκρη της γης. Δεν το νιώθεις όμως ότι και πάλι σου λείπει κάτι; Αυτό το κάτι είναι να μπορείς να βλέπεις αυτό που δεν υπάρχει. Αυτό που δεν έγινε. Αυτή είναι η επιστήμη του μέλλοντος. Η φαντασία.
Σταμάτα μόνο να διαβάζεις για γεγονότα και για δεδομένα. Τάισε λίγο παραπάνω τη φαντασία σου. Ναι ξέρω, η φαντασία θέλει και δεδομένα. Έχεις δίκιο. Δε θέλει όμως μόνο αυτό. Κάτσε μάθε για όσα υπήρξαν χωρίς να υπάρξουν ποτέ. Για αυτά που γεννήθηκαν και χάθηκαν χωρίς να υπάρξουν. Τι τα γέννησε και τι τα στραγγάλισε. Κάτσε ψάξε τι σε γέννησε εσένα, τι σου δίνει ακόμα οξυγόνο να αναπνέεις.
Αυτά είναι μάλλον που θα ξύσουν το περίβλημα της φαντασίας σου για να πάρει λίγο αέρα, να βγει λίγο πάνω απ τα στρώμα των δεδομένων και να εισπνεύσει λίγο ανύπαρκτο, λίγο ονειρικό.
Είναι μεσημέρι και ο ήλιος καυτός στον επαρχιακό δρόμο. Τα παράθυρα του αυτοκινήτου ανοιχτά χωρίς να έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς έχεις γίνει “κουδούνι” από την όλη ατμόσφαιρα. Σε κάποιο σημείο από όπου θα περάσεις, έξω από κάποιο χωριό και πάντα στον επαρχιακό δρόμο, εκεί στην άκρη κάτι στέκεται ακίνητο. Χρώμα καφέ με κόκκινο. Πλησιάζεις λίγο πιο αργά αφού έχεις κόψει ταχύτητα και παρατηρείς καθαρά. Ένας σκύλος νεκρός, με καφέ τρίχωμα και κατακόκκινες αποχρώσεις αίματος πάνω τους. Το δικό του αίμα είναι προφανώς. Ο δύσμοιρος ζαλίστηκε φαίνεται κι εκείνος από τον καυτό ήλιο στο τέλος του καλοκαιριού, ίσως να ήταν πεινασμένος, αποκαρδιωμένος, δεν έβλεπε καθαρά. Κάποια “λαμαρίνα” τον πήρε σβάρνα και νάτος τώρα εδώ να στέκεται ανήμπορος στην άκρη του δρόμου. Ανήμπορος γιατί ποτέ πια δεν θα έχει την ικανότητα να ζαλιστεί, να πεινάσει, να τρέξει ή να απελπιστεί. Ανήμπορος γενικότερα… νεκρός.
Είναι πρώτη φορά που κάνεις τόσες πολλές σκέψεις μέσα σε λίγες στιγμές. Όσο διαρκεί δηλαδή ένα σύντομο πέρασμα δευτερολέπτων με το αυτοκίνητό σου από κάποιο σημείο ενός επαρχιακού δρόμου. Σημείο μοναχικό όσο και ο δρόμος που είχε πια πάρει να βαδίζει ο σκυλάκος. Τα χρόνια έχουν περάσει κι εσύ έχεις αρχίσει να καταλαβαίνεις καλά, να το νιώθεις στο πετσί σου κάθε τόσο πως ζωή, είναι πράγμα σπάνιο, μοναδικό και σύντομο. Δεν γνωρίζω αν και τα ζώα διαθέτουν την ικανότητα να κάνουν τέτοιες σκέψεις όμως δεν το αποκλείω κιόλας. Είναι η πρώτη φορά που η εικόνα ενός καφέ σκυλάκου που χτυπήθηκε “παράπλευρα” κι εντελώς μοιραία στη γωνία ενός ασήμαντου δρόμου με στοιχειώνει. Απόκοσμη αίσθηση. Η ασημαντότητα της ύπαρξης βρίσκεται καμία φορά ολοφάνερη μπροστά τα μάτια μας. Κι έτσι έρχονται στο νου μου τα λόγια ενός αγνώστου συγγραφέα που έγραφε το εξής: “Είναι μικρή η απόσταση από το εδώ ως το τίποτα φίλε.”
Ήταν 19 Φλεβάρη του 1954 όταν ήρθε στην ζωή ένα μωρό το οποίο θα ξεχώριζε αργότερα ως μια από τις πιο συναρπαστικές προσωπικότητες στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Και γενικά του αθλητισμού. Ο Σώκρατες (Socrates Brasileiro Sampaio de Sousa Vieira de Oliveira το πλήρες όνομα) δεν άφησε μόνο ιστορία στα γήπεδα όντας παικταράς, άφησε ιστορία και σαν άνθρωπος. Δεν βγαίνουν κάθε μέρα ποδοσφαιριστές που σπούδασαν ιατρική, που πήραν διδακτορικό στην φιλοσοφία (γι’αυτό και το παρατσούκλι «Doctor») και εξέφραζαν πολιτική και κοινωνική άποψη όπου και να βρίσκονταν. Ως πολυδιάστατη προσωπικότητα που ήταν, καλύτερα να μιλούσαμε για την κάθε ιδιότητα του Σώκρατες ξεχωριστά.
«Η ομορφιά είναι πάνω απ’όλα. Η νίκη έρχεται μετά. Η χαρά είναι αυτή που μετράει»: Ο αθλητής Σώκρατες
Ξεκίνησε στην Μποταφόγκο (1974) και μετά πήγε στην μεγάλη του αγάπη, Κορίνθιανς (1978), σκοράροντας 172 γκολ σε 297 αγώνες. Αυτά έφεραν και 3 τίτλους πρωταθλήματος (1979, 1982, 1983). Ένα σύντομο πέρασμα από την Φιορεντίνα και μετά η επιστροφή του στην Βραζιλία για την Φλαμένγκο και την Σάντος ήταν οι τελευταίοι σταθμοί της καριέρας του (τυπικά γύρισε πάλι στην Μποταφόνγκο αλλά είχε 0 συμμετοχές). Ο θεός γύρισε στα 50 του το 2004 για να παίξει με την Γκάρφορθ για 10 λεπτά.
Ένας από τους πιο ρομαντικούς αρτίστες με φανταστική τεχνική κατάρτιση, αντίληψη του παιχνιδιού με την τυφλή πάσα με το τακουνάκι να είναι σήμα κατατεθέν του. Οργανωτής, ομαδικός, άνετος, με χειρουργική ακρίβεια στις πάσες και με τρομερή επίσης ευχέρεια και φαντασία στο σκοράρισμα, έχοντας και τα δύο πόδια εξίσου δυνατά. Tόσο κλασάτος και άνετος με κινήσεις που έδειχναν ευκολία σε όλα, σαν να μην υπήρχε προσπάθεια και να φλέρταρε με την οκνηρία και την έλλειψη ενδιαφέροντος. Μια φιγούρα που ξεχώριζε στο γήπεδο όχι μόνο της κλάσης του, αλλά και του ύψους (1,93 μ) και του χαρακτηριστικού γενιού και τoυ επίδεσμου στα μαλλιά του.
Ο αρχικός τίτλος της παραγράφου ήταν «Ο ποδοσφαιριστής – παικταράς Σώκρατες» αλλά θα ήταν ελλιπής, καθώς δεν γίνεται να μην σταθούμε και στην ζωή που έκανε εκτός γηπέδων. Μανιώδης καπνιστής, λάτρης του ποτού και των γυναικών, δεν δέχθηκε ποτέ καμία συμβουλή και υπερασπίστηκε τα πάθη του με κάθε ευκαιρία που του δίνονταν. «Είμαι αντιαθλητής. Δεν μπορώ να αρνηθώ σε παραστρατήματα που ξεφεύγουν από τα αυστηρά συστήματα που χαρακτηρίζουν τους αθλητές. Θα πρέπει να με δεχθεί κάποιος όπως είμαι». Η αλήθεια ήταν ότι το ποδόσφαιρο δεν ήταν ποτέ στις προτεραιότητές του. Όσο ήταν φοιτητής στην Ιατρική, θα πήγαινε σε μάθημα αν είχε προπόνηση την ίδια ώρα. Tέλειωσε την σχολή και μετά έγινε επαγγελματίας, στα 25 του χρόνια. Το αλκοόλ δεν το έβλεπε σαν πάθος αλλά σαν συνοδοιπόρο. Στην Φιορεντίνα το είπε ξεκάθαρα: «Ήμουν ένα χρόνο στην Φλωρεντία και αρκετές φορές δεν ήθελα να πάω να προπονηθώ αλλά ήθελα να βγω έξω, να καπνίσω, να παρτάρω με τους φίλους μου. Υπάρχουν πιο σημαντικά πράγματα στην ζωή από το ποδόσφαιρο«.
«Πίνω για να ζω», «Δεν ήμουν ποτέ εξαρτημένος στο αλκοόλ . Το έβλεπα πάντα σαν σύντροφο και ποτέ δεν είχα στερητικό σύνδρομο όταν δεν έπινα» μερικές από τις διάσημες δηλώσεις του για την αδυναμία που συνέβαλε στον θάνατό του.
Ωστόσο πριν το Παγκόσμιο του 1982, είχε κόψει το κάπνισμα και γυμνάζονταν σκληρά. Αποτέλεσμα ήταν να δει ο κόσμος μια υπέροχη ομάδα με τον μετρονόμο της σε φανταστική κατάσταση, μια ομάδα που σε πολλές ψηφοφορίες φιγουράρει στις πρώτες θέσεις της λίστας με τις καλύτερες ομάδες που δεν κατέκτησαν ποτέ το Μουντιάλ Εκείνο το φανταστικό παιχνίδι με την Ιταλία (3-2 υπέρ της Ιταλίας και με την διάσημη γκολάρα του Doctor) ήταν ο επίλογος της φανταστικής εκείνης ομάδας. Στο 1986 δεν ήταν ο ίδιος, μετά τις καταχρήσεις των προηγούμενων χρόνων αλλά η κλάση, όπως λένε, μένει για πάντα (2 γκολ, ένα χαμένο πέναλτι). Ο αδερφός του Ράι, ωστόσο, ήταν στην αποστολή της παγκόσμιας πρωταθλήτριας Εθνικής Βραζιλίας το 1994.
Για εκείνη την φανταστική Βραζιλία μια ατάκα του τα λέει όλα:
«Μετράω την επιτυχία από τις εμπειρίες που ζούμε. Και το να παίζω σε μια ομάδα σαν εκείνη ήταν σαν να βγαίνεις ραντεβού με την γυναίκα που αγαπάς».
Δύο ακόμη ατάκες του για το ποδόσφαιρο:
«Κανείς παίκτης δεν εγκαταλείπει το ποδόσφαιρο. Το ποδόσφαιρο εγκαταλείπει τους παίκτες».
«Το ποδόσφαιρο είναι τέχνη και πρέπει να εμφανίζει δημιουργικότητα. Αν οι Βαν Γκογκ και Ντεγκά ήξεραν ότι θα λάμβαναν τέτοιας αναγνώρισης δεν θα είχαν δημιουργήσει αυτά που έκαναν. Θα πρέπει να απολαμβάνεις την τέχνη και να μην σκέφτεσαι πως θα κερδίσεις».
«Ανταλλάζω τα γκολ μου για μια καλύτερη χώρα»: Ο ακτιβιστής Σώκρατες
Πέρα από την απαράμιλλη ποδοσφαιρική κλάση του, ο Σώκρατες έμεινε στην ιστορία για την πολιτική και κοινωνική του δράση. Δεν φοβόνταν ποτέ και δεν κρύβονταν από κανέναν στον αγώνα του για τα ίσα δικαιώματα και την δημοκρατία. Η πιο χαρακτηριστική του κίνηση που άφησε ιστορία ήταν όταν ίδρυσε το κίνημα της Δημοκρατίας της Κορίνθιανς, μια ρομαντική και τολμηρή κίνηση που είχε στόχο να μαχηθεί εναντίον του απολυταρχικού ελέγχου που επέβαλε τότε ο σύλλογος στους παίκτες. Ήταν τα χρόνια όπου η Βραζιλία κυβερνούνταν από χούντα και οι σύλλογοι αποτελούσαν έναν μικρόκοσμο της κοινωνίας. Ο Σώκρατες ζητούσε να έχουν όλοι στον σύλλογο άποψη για τα θέματά του και ειδικά οι ποδοσφαιριστές θα αποφάσιζαν για τα ζητήματα που τους αφορούσαν μέσω του διαλόγου και της ψηφοφορίας. Από το γεύμα μέχρι την διάρκεια της προπόνησης. Δεν τελείωνε όμως μόνο εκεί η δράση του κινήματος: έπεισε τους συμπαίκτες ότι άλλοι σημαντικοί άνθρωποι όπως οι επιστάτες, οι καθαρίστριες αξίζουν κάτι παραπάνω από τα ψίχουλα που έπαιρναν και ψηφίστηκε ένα μέρος των μπόνους να πηγαίνει σε αυτούς. Μια κλασική απόφαση που πάρθηκε επίσης ήταν να περιοριστούν οι μέρες του concentraçao (συγκέντρωση ομάδας μια μερα πριν τους αγώνες σε ξενοδοχείο), συνήθεια που μισούσε ο Σώκρατες γιατί Παρασκευές και Σάββατα ήθελε να είναι σπίτι του να πίνει την μπύρα του.
Η συνεχής δράση του κινήματος σταδιακά έφεραν τα μπλουζάκια με την επιγραφή «Θα ψηφίσω στις 15 του μήνα», τον Νοέμβρη του 1982, φορεμένα από τους παίκτες της Κορίνθιανς. Η δημοτικότητά τους προέτρεψε το κοινό να ψηφίσει στις πρώτες εκλογές μετά από 21 χρόνια και να είναι μια από τις πρώτες κινήσεις που θα κατάφερνε ώστε να διώξει το καθεστώς.
Στο τέλος εκείνης της χρονιάς ο Σώκρατες και οι υπόλοιποι παίκτες της Κορίνθιανς φόρεσαν τα μπλουζάκια με την λέξη «Δημοκρατία» στους πανηγυρισμούς του πρωταθλήματος που κατέκτησαν. Ο ίδιος τότε δήλωσε: «Ήταν μάλλον η πιο όμορφη στιγμή της ζωής μου. Και είμαι σίγουρος για το 95% των συμπαικτών μου».
Στους τελικούς με την Σάο Πάολο (1984) , οι παίκτες μπήκαν στο γήπεδο κρατώντας ένα πανό που έγραφε «Νίκη ή ήττα, αλλά πάντα με δημοκρατία».
Tην ίδια χρονιά είχε εμφανιστεί σε ομιλία μπροστά σε 2 εκατομμύρια ανθρώπους, τονίζοντας ότι θα πήγαινε στην Ιταλία αν το καθεστώς δεν αποδέχονταν τις εκλογές. Τελικά το καθεστώς δεν δέχθηκε τις εκλογές και ο Σώκρατες έφυγε στην Ιταλία για την Φιορεντίνα (1984).
«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ήταν η πιο πλούσια περίοδος της ζωής μου, που με οδήγησε σε αυτό που είμαι σήμερα, άνθρωπο, ακτιβιστή ή ό,τι είμαι τέλος πάντων».
Μεγαλωμένος σε μια χώρα που αναπνέει από το ποδόσφαιρο, ο ίδιος πάντα έθετε ως προτεραιότητα την βελτίωση του τρόπου ζωής. Το βιβλίο που ξεκίνησε να γράφει δεν ολοκληρώθηκε ποτέ: είχε θέμα την ετοιμασία της Βραζιλίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014, την οικονομική κατάχρηση, την εκμετάλευση και τα παρασκήνια πίσω από την γκλαμουριά των σταρ και των χορηγών. Πάντα κριτίκαρε τις διοικήσεις και τους χορηγούς και η πρώτη του χαρά μετά θάνατον θα ήταν να ακούει μια άκρως τυπική ευχή συλληπητηρίων από τον πρόεδρο της Κορίνθιανς. Θα απογοητεύονταν αν έλεγε περισσότερα ένας άνθρωπος που του είχε ασκήσει τόση κριτική ο ίδιος στο παρελθόν. Σημασία έχει ότι 40 χιλιάδες φίλαθλοι της Κορίνθιανς ύψωσαν την γροθιά ψηλά κατά το ενός λεπτού σιγής πριν την έναρξη του πρώτου αγώνα μετά τον θάνατό του, συμβολική κίνηση που παρέπεμπε στον πανηγυρισμό του Σώκρατες μετά από κάθε γκολ του. Ο οποίος παρεπιπτόντως δεν είχε πολιτική χροιά, τον είχε δει από δύο Ολυμπιονίκες και τον είχε υιοθετήσει. Η επιθυμία του για να πεθάνει Κυριακή και να δει την Κορίνθιανς να κατακτάει το πρωτάθλημα πάντως πραγματοποιήθηκε!
Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε τα μηνύματα που φορούσε και στον θρυλικό κεφαλόδεσμο που φορούσε σχεδόν πάντα. Το 1986, στο Παγκόσμιο του Μεξικού, στο μήνυμά του έγραφε «Mexico, sigue en pie» (το Μεξικό είναι ακόμη εδώ), με αφορμή τον φονικό σεισμό που είχε συμβεί 9 μήνες πριν την έναρξη της διοργάνωσης. Σε άλλο μήνυμα έγραφε «Yes to Love, No to Terror» με αφορμή τον βομβαρδισμό της Λιβύης από τους Αμερικάνους. Είχε επισκεφτεί τον Καντάφι ο ίδιος στο παρελθόν και ο δεύτερος τον είχε προτρέψει να κατέβει για Πρόεδρος της Βραζιλίας.
Όταν η μητέρα του βρήκε υπερβολικά δυνατό το όνομα Φιντέλ για τον νεογέννητο γιο του (προς τιμήν του ηγέτη της Κούβας) ο ίδιος απάντησε απλά: ‘Μητέρα, δες τι έχεις κάνει μαζί μου».
«Πίνω, καπνίζω και σκέφτομαι»: Ο φιλόσοφος Σώκρατες
Μεγάλωσε σε μια οικογένεια στην οποία ο πατέρας έδωσε ονόματα Ελλήνων φιλοσόφων στους γιους του (Σωσθένης και Σοφοκλής ήταν τα ονόματα δύο αδερφών του). Ο πατέρας του ήταν κάτι σαν τοπικός ήρωας, όντας υπεύθυνος για την διαχείριση οικονομικών της περιοχής και βοήθησε στην ανάπλασή της. Αρκετά ευκατάστατος, βοήθησε τους γιους του να λάβουν μια καλή μόρφωση και το σπίτι του ήταν πάντοτε γεμάτο με βιβλία. Το 1964 ωστόσο, με την άνοδο της δικτατορίας, με τον κίνδυνο αρκετά από αυτά τα βιβλία να χαρακτηριστούν απαγορευτικά και να μπλέξει ο πατέρας του, τον είδε να τα σκίζει, σε ηλικία 10 ετών. «Κατάλαβα ότι δεν ήταν σωστό και κάτι πήγαινε στραβά, καθώς ο πατέρας μου λάτρευε την βιβλιοθήκη του. Κατάλαβα ακριβώς τι γίνονταν όταν πήγα στο πανεπιστήμιο». Μικρός μεγάλωσε έχοντας είδωλα τους Τζον Λένον, Φιντέλ Κάστρο και Ερνέστο Τσε Γκεβάρα. Ας αφήσουμε τον ίδιο πάλι να μιλήσει.
Όταν πήγε στην Φιορεντίνα και τον ρώτησαν αν προτιμάει τον Σάντρο Ματσόλα ή τον Τζιάνι Ριβέρα απάντησε αφοπλιστικά:
«Δεν τους ξέρω. Ήρθα εδώ να μελετήσω τα αυθεντικά κείμενα του Αντόνιο Γκράμσι και να διαβάσω για την ιστορία του κινήματος των εργατών».
Στην Φιορεντίνα είναι η αλήθεια δεν κόλλησε ποτέ. Στο κορυφαίο πρωτάθλημα τότε του κόσμου, δεν μπορούσαν να ανεχτούν οι συμπαίκτες και ο προπονητής του ότι έκανε τέτοια εξωαγωνιστική ζωή. Ο ίδιος απορούσε γιατί ήταν όλα τόσο αυστηρά και αρκετές φορές βάλθηκε εναντίον συμπαικτών του για θέματα στησίματος αγώνων. Απέτυχε να οργανώσει μια αντίστοιχη Δημοκρατία σαν αυτή της Κορίνθιανς.
«Το καλύτερο που μου έδωσε το ποδόσφαιρο ήταν να γνωρίσω ανθρώπους, ανθρώπους που υπέφεραν πολύ και αυτούς από την άλλη πλευρά που τα είχαν όλα».
Για το αν έχει δοκιμάσει κοκαϊνη: «Όχι. Έχω τρεις απολαύσεις: τις γυναίκες, το ποτό και το τσιγάρο. Αν αποκτήσω ακόμη μια σημαίνει ότι θα πρέπει να αντικαταστήσω μια από αυτές».
Ο άνθρωπος Σώκρατες
Μια φανταστική ιστορία που τον περιγράφει στα πρώτα του βήματα είναι αυτή που συνέβη όταν έπαιζε στην Μποταφόγκο. 1975 λοιπόν και ο σοφέρ της Μποταφόγκο πάει να πάρει τον Σώκρατες από την σχολή του για να τον πάει στον αγώνα , και τον βλέπει να περιμένει απαθής καπνίζοντας. Ο νεαρός ήταν ο ανερχόμενος σταρ και ο σύλλογος σέβονταν την προτεραιότητά του για να τελειώσει τις σπουδές του και έστελνε τον σοφέρ να τον μαζεύει για τις υποχρεώσεις του. Ο σύλλογος θα έπαιζε με την Κορίνθιανς και ο δρόμος ήταν περίπου 4 ωρών. Οι άνθρωποι της Μποταφόγκο θα περίμεναν 30′ πριν την έναρξη του αγώνα τον ποδοσφαιριστή τους αλλά εκείνος εμφανίστηκε μόλις 15′ πριν την έναρξη. Ο οδηγός και ο νεαρός δεν ξέρουν που πέφτουν τα αποδυτήρια και ο παίκτης, ντυμένος σαν γιατρός κανονικά, αγόρασε εισιτήριο για να μπει μέσα. Ρωτώντας έναν φρουρό που είναι τα αποδυτήρια και τονίζοντας ότι είναι παίκτης της Μποταφόγκο, λάμβανε μόνο ειρωνεία. Για καλή του τύχη ένας από το προσωπικό της Μποταφόγκο τον είδε και άρον άρον άλλαξε και εισέβαλε στο στάδιο με τους 33 χιλιάδες φίλους της Κορίνθιανς να περιμένουν. Η Μποταφόγκο έχασε 4-1 αλλά εκείνος που ήταν ο καλύτερος ήταν ο Σώκρατες.
Αναμφίβολα από τους κορυφαίους της Βραζιλίας σαν ποδοσφαιριστής, όχι ο καλύτερος αλλά ο πιο ξεχωριστός: έμεινε στην ιστορία για την τεράστια περσόνα του. Σαν άνθρωπος ήταν λάτρης της καλής ζωής, με 4 γυναίκες και 6 παιδιά («μου αρέσει η αναπαραγωγή» όπως δήλωσε) να το επιβεβαιώνουν. Η αναζήτηση στο ίντερνετ από πηγές δημοσιογράφων που ασχολήθηκαν μαζί του δείχνουν ότι βαρέθηκε τον πρώτο γάμο του και δεν μπορούσε να ασχοληθεί με μελλοντικά σχέδια και μακρυπρόθεσμες ανάγκες κατά τον δεύτερο γάμο του. Στους δύο τελευταίους γάμους του έπινε από το πρωί μέχρι το βράδυ σε μπαρ, τόσο μέχρι που σε ένα μπαρ τον άφηναν να πίνει και τσάμπα γιατί προσέλκυε πελάτες. Έπινε χωρίς να μεθάει, μάγευε στο γήπεδο χωρίς να προσπαθεί, κάπνιζε χωρίς να λογαριάζει το αντικείμενο των σπουδών του. O αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος ήταν εναντίον των απολαύσεων, αυτός ήταν υπέρμαχος. Καλλιτέχνης εντός και εκτός γηπέδων (έπαιζε και μουσική και έγραφε ποίηση) αλλά κατέστρεψε την ζωή του. Αλλά ο γιατρός ήταν ειλικρινής, πιστός (όχι στις γυναίκες του αλλά στις αξίες του), ρομαντικός και με μια λέξη: μοναδικός. Η ιστορία του αξίζει να γίνει ταινία.
Το ποδόσφαιρο που αλλάζει διαρκώς μα που κάπου στο βάθος, εκείνο που μένει είναι μερικές όμορφες ιστορίες. Όπως αυτή του Γιάγια Τουρέ, που προφανώς και δεν ξέχασε ποια ήταν η πρώτη ομάδα που πίστεψε στις ομολογουμένως μεγάλες δυνατότητές του. Το έλεγε χρόνια ότι θα επέστρεφε στο λιμάνι και το έκανε πράξη. Ή μήπως πιστεύετε ότι δεν θα μπορούσε να κερδίσει τα ίδια χρήματα από άλλες ομάδες, ακόμη και σε αυτή την ηλικία;
Σκάβοντας για να ανεβάσω ένα φράχτη που θα χώριζε το οικόπεδο μου από των γειτόνων μου, βρήκα θαμμένο στον κήπο ένα παλιό μπαούλο γεμάτο χρυσά νομίσματα.
Εμένα δε μου κίνησε το ενδιαφέρον ο πλούτος, αλλά το παράδοξο του ευρήματος.
Ποτέ δεν υπήρξα φιλοχρήματος, ούτε και νοιάζομαι πολύ για τα ακριβά πράγματα.
Αφού ξέθαψα το μπαούλο, έβγαλα τα νομίσματα και τα γυάλισα.
Ήταν τόσο βρώμικα και σκουριασμένα τα καημένα!
Καθώς τα τακτοποιούσα σε στοίβες πάνω στο τραπέζι μου, άρχισα να τα μετράω…
Μαζευόταν μια αληθινή περιουσία.
Μόνο αφού πέρασε καιρός άρχισα να φαντάζομαι όλα τα πράγματα που θα μπορούσα να αγοράσω με αυτά…
Σκεφτόμουν πόσο χαρούμενος θα ήταν ένας άπληστος που θα έπεφτε πάνω σε έναν σημαντικής αξίας θησαυρό…
Ευτυχώς…
Ευτυχώς δεν ήμουν τέτοια περίπτωση…
Σήμερα ήρθε ένας κύριος να διεκδικήσει τα νομίσματα. Ήταν ο γείτονας μου.
Προσπαθούσε να με πείσει, ο άθλιος, πως τα νομίσματα τα είχε θάψει ο παππούς του και πως γι’ αυτό του ανήκαν.
Εκνευρίστηκα τόσο… που τον σκότωσα!
Αν δεν τον είχα δει να ζητάει τόσο απελπισμένα να τα αποκτήσει θα του τα είχα δώσει γιατί, αν υπάρχει κάτι που δεν με ενδιαφέρει, είναι τα πράγματα που αποκτώνται με λεφτά…
Αλλά, το δίχως άλλο, δεν αντέχω τους άπληστους ανθρώπους…
“ΥΠΑΓΕΤΕ ΣΚΟΥΛΗΚΑΝΤΕΡΕΣ ΕΙΣ ΤΑ ΒΑΘΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ” αναφώνησε ο ρασοφόρος κραδαίνοντας προς το νερό το Τίμιο Ξύλο που είχε νωρίτερα παραλάβει μέσω courier από το Άγιο Όρος. Η μέδουσα Πελαγία παρολίγο να λυθεί στο γέλιο, μια που ήταν η τελευταία του είδους της που κολυμπούσε σ’ εκείνη τη γωνιά του Κορινθιακού. Τα ρηχά νερά του κολπίσκου της ζέσταιναν ευχάριστα τα γέρικα πλοκάμια ενώ ταυτόχρονα της παρείχαν άφθονο πλαγκτόν για να χορτάσει το μπορντό στομάχι. Δεν γύρευε πολλά από τη ζωή της, ούτε χαλάλιζε για το τίποτα την τοξίνη της: Οι λουόμενοι κι οι συζητήσεις τους εξέπεμπαν μία τρομερή μιζέρια, στην πραγματικά ήταν περισσότερο τοξικοί κι από την ίδια.
Η Πελαγία σπανίως άφηνε την οργή να την οδηγήσει να ‘πλέξει κομπλέν’ στα άκρα και τα οπίσθια των ανθρωποειδών κι αυτό γινόταν όταν ο πρωτοζωϊκός της εγκέφαλος αναστατωνόταν από κυράτσες που κακάριζαν, κυρίους που ουρούσαν στη θάλασσα και ορισμένους νεαρούς με ξυρισμένα κεφάλια, θολωμένα μάτια και αγκυλωτά τατουάζ χαραγμένα στο δέρμα τους. Εκείνο το απομεσήμερο ωστόσο η θάλασσα μύριζε αλλόκοτα: Δεν ήταν τα αντηλιακά, δεν ήταν τα ληγμένα αποφάγια από τη διπλανή ταβέρνα που μόνο εκείνη ήξερε – σαν άλλος Ζήκος- τη βρώμα και τη σαπίλα που την έδερνε. Όχι. Μία αποφορά από τυρί ροκφόρ κατέκλυζε τα παράκτια νερά και την εξέπεμπαν τα ποδάρια του Άγιου Ανθρώπου!Μπόχα καραμπινάτη ικανή να τρομοκρατήσει τον κάθε ανδρειωμένο, όχι μία τσουρομαδημένη τσούχτρα σαν τη φιλενάδα μας.
Μια τέτοια αγιοσύνη ήταν αβάσταχτη για τα ήδη ευαίσθητα, ζελατινοειδή της νεύρα. Και παρά το γεγονός ότι αποκαλούταν μαλάκιο, το μυαλουδάκι της πήρε τη μεγάλη απόφαση: Θα ανοιγόταν στο πέλαγο για να ζήσει όσο της ήταν ακόμα γραφτό, είτε από τη φύση, είτε από το θέλημα Εκείνου που – αν υπήρχε- θα αγαπούσε ισότιμα όλα τα πλάσματα, ακόμα κι ορισμένα ρασοφόρα που δεν εννοούσαν να συνεχίζουν να Τον πλάθουν, κατά τη δική τους χαμερπή εικόνα και ομοίωση. Οι ώρες πέρασαν, το Θαύμα διαδόθηκε τάχιστα μέσω διαδικτυακών blog, τηλεοπτικών σταθμών και τα στόματα ευσεβών Χριστιανών: Ο Σεβασμιώτατος εξόρκισε τίς σατανικές τσούχτρες, τα νερά ήταν ακίνδυνα για πάσα χρήση!
Τα δελτία ειδήσεων ετοίμαζαν τους μεγάτιτλους, η Espreso θα κυκλοφορούσε έκτακτο παράρτημα με τη συγκινητική περιγραφή του συμβάντος ενώ ταυτόχρονα Τατιάνα & Βίκυ μαλλιοτραβιούνταν για το ποιάς η εκπομπή θα φιλοξενούσε πρώτη τον θαυμαστό ιερωμένο. Ο τοπικός ταβερνιάρης έτριβε τα χέρια , τα πλήθη που θα γέμιζαν το μαγαζί του θα καθάριζαν τα ψυγεία του κι απ’ τα τελευταία σαπάκια. Ο Σεβασμιώτατος αισθανόταν ένα πλάκωμα στη σκέψη ότι θα έπρεπε επιτέλους να κάνει ποδόλουτρο, γιατί είχε υποψιαστεί το μυστικό της επιτυχίας του. Κι η Πελαγία ήταν πιο ήρεμη από ποτέ. Εκεί στη γαλάζια θαλασσα δεν είχε να φοβηθεί τίποτα, ούτε τα μεγάλα κήτη, ούτε τα απάτητα βαθη. Ήταν σε απόσταση ασφαλείας από ότι πιο αηδιαστικό μαστίζει την Πλάση: Την ανθρώπινη ηλιθιότητα. Μέδουσα ήταν, δεν ήταν βλαμμένη.
“Ο Εξορκισμός της Πελαγίας” , 1-9-18. (Στη μνήμη του Νίκου Τσιφόρου)
