Το καλοκαίρι έχει πάρει πια τον δρόμο του κι έρχεται για τα καλά. Σε λίγο υψηλές θερμοκρασίες θα πλήξουν τα πάντα στην ατμόσφαιρα και μαζί τους εμάς. Είναι δα κάτι που έχουμε συνηθίσει, ένα περιβάλλον που ο άνθρωπος έκανε να μοιάζει πλέον τοξικό, ίσως και να είναι κιόλας.

Αν υπάρχει ακόμη λίγη ομορφιά και μια νότα δροσιάς είναι στα βουνά. Εκεί λίγο ανασαίνεις καλύτερα, έρχονται μυρωδιές από λουλούδια, από το χώμα και νερό, από τα ψηλά έλατα να σου θυμίσουν πράγματα. Το πρόσφατο παρελθόν είναι σα να μας καταδιώκει, γιατί είναι εξαιρετικά πρόσφατο και πιο καθαρό.

Μια βόλτα με τη μηχανή χθες στα ορεινά της Κορινθίας με έκανε να αισθανθώ περισσότερο άνθρωπος. Δεν ήταν για πολύ, δύο – τρεις ώρες στάθηκαν υπερ – αρκετές. Για αρχη ανέβηκα στον προφήτη Ηλία στην Καρυά. Στην κορυφή του Μαύρου όρους. Εκεί στα ψηλά είδα τον κόσμο με καθαρό μάτι και διαισθάνθηκα αμέσως το λίγο μου.

Στην επιστροφή τράβηξα τον δρόμο για την “Λίμνη Δασίου”, στις πλαγιές της Ζήρειας και πολύ κοντά στα Τρίκαλα Κορινθίας. Η Λίμνη δεν είναι άλλο από μια “λούτσα” που τον χειμώνα γεμίζει με νερό και το καλοκαίρι κάθεται λιγάκι, λασπίζει, όμως παραμένει εξαιρετικά όμορφη. Μαζί μου για αρκετή ώρα ενώ έτρωγα το κολατσιό μου, παραδίπλα έκοβαν τις βόλτες τος μερικά από τα πανέμορφα άγρια άλογα της Ζήρειας. Αλήθεια, τα έχετε δει;

Γύρισα σπίτι γεμάτος και λιγότερο κατσούφης.

Μεγάλη προσοχή αυτή την περίοδο στους εκδρομείς για την πρόληψη των πυρκαγιών. Το δάσος είναι όση ζωή μας έχει απομείνει και πρέπει να το διαφυλλάξουμε πάση θυσία. Να προσέχουμε τις περιόδους απαγόρευσης κυκλοφορίας στις δασικές περιοχές, όπως επίσης σε κάθε περίπτωση που αντιληφθούμε το οτιδήποτε να ενημερώσουμε άμεσα τις αρμόδιες αρχές. 

Ο Μίμης Φωτόπουλος έμεινε στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου ως ο πιο κοσμαγάπητος ηθοποιός της δεκαετίας του ’50, αλλά και στα κατοπινά χρόνια μέχρι σήμερα, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους της 7ης τέχνης στη χώρα μας. Μάγκας στους ρόλους του με γλώσσα τραχειά και βαθύτατα λαϊκή, κατάφερε να αγγίξει τον απλό κόσμο όσο λίγοι.

Δεν θα επιχειρήσουμε εδώ την βιογραφία του παρά μόνο να αναφέρουμε κάτι που είναι μάλλον άγνωστο. Ο Μίμης Φωτόπουλος που υπέφερε στα χρόνια της κατοχής και της εθνικής αντίστασης, αλλά και ύστερα λόγω των πολιτικών του φρονημάτων με εξορίες και βασανισμούς, υπήρξε και θαυμάσιος ποιητής. Η αγάπη του για τα βιβλία ήταν γνωστή όχι όμως στο σημείο να γνωρίζουν οι θαυμαστές του ότι έφθασε να δημοσιεύσει μόνος του πέντε ποιητικές συλλογές. Ζωγράφιζε επίσης το ίδιο καλά με τον δικό του τρόπο που ήταν εξαιρετικά δύσκολος (κολάζ). Οι ποιητικές συλλογές που εξέδωσε ήταν οι εξής: «Μπουλούκια» 1940, «Ημιτόνια» 1960 (στην οποία περιλαμβανόταν και μία ανατύπωση της συλλογής «Μπουλούκια» ), «Σκληρά τριολέτα» 1961, «O θάνατος των ημερών» 1976 και «Μπαλάντες του έρωτα και του θανάτου» 1984, οι οποίες σήμερα είναι εξαιρετικά δυσεύρετες.

Θέλαμε από καιρό να γράψουμε κάτι για τον αγαπημένο Μίμη Φωτόπουλο που θα ανέφερε τα παραπάνω και σήμερα το καταφέραμε. Σήμερα που το ταλέντο πέφτει με το σταγονόμετρο, πόσο μεγάλοι φαντάζουν τέτοιοι άνθρωποι άραγε;

Θα πούνε για τους στίχους μου.

Θα πούνε οι «μπουλουξήδες» (**)

για τους στίχους μου

πως έχουνε στο βάθος λίγη αλήθεια.

Μα οι «μεγάλοι υποκριτές»

Θα βρούνε παραμύθια,

Τα ποιήματά μου, άτεχνα.

Και κάτι δεσποινάρια

«Δραματικών σχολών»,

Που δεν επήγανε ποτέ

τουρνέ στην επαρχία,

με ειρωνεία

για μένα θα μιλήσουνε.

Οι «μαιτρ» των στίχων

αν καταδεχτούνε

και τα δούνε

θα φρίξουνε

και στο καλάθι των αχρήστων

θα τα ρίξουνε.

Η αγαπημένη μου θα ενθουσιαστεί

γιατί αγαπάει έναν ποιητή,

μα ίσως και να ‘ναι κατά βάθος λυπημένη

γιατί σ’ εκείνη αφιερωμένοι

δεν είν’ οι στίχοι μου.

Κι η μάνα μου,

αν κάποτε το μάθει

θα κουνήσει το κεφάλι

με συμπόνια,

γιατί αφήνω έτσι τα χρόνια

να μου φεύγουν κυνηγώντας χίμαιρες.

(**) Μπουλουξής = μεταφορικά: ηθοποιός που συμμετέχει (ή διευθύνει) περιοδεύοντα θεατρικό θίασο (τα μπουλούκια). Κυριολεκτικά: διοικητής ομάδας ατάκτων στρατιωτών.

Γράφει ο Στάθης Ντάγκας

Κάθε προσπάθεια που κάνουμε στη ζωή, μπαίνει στη ζυγαριά της ασφάλειας. Αφήνουμε όνειρα και φιλοδοξίες για να ζήσουμε το λίγο του τώρα. Και μία στιγμή, ξυπνάμε στο μέλλον μετανιώνοντας για ό,τι δεν έχουμε ζήσει στο παρελθόν.

Ερχομάστε στη ζωή με κλάματα, ζητώντας ασφάλεια και φροντίδα. Καθώς μεγαλώνουμε και νιώθουμε ασφαλείς επιδιώκουμε να εξελιχθούμε, να πετύχουμε τους στόχους μας, έχοντας πάντα στην ψυχή και το μυαλό μας την αίσθηση ασφάλειας. Παρατηρούμε τους άλλους ανθρώπους δίπλα μας, τα μοτίβα τους, τις συνήθειές τους, τις αντιδράσεις τους και αρχίζουμε να λαξεύουμε τις φιλοδοξίες και τα όνειρά που κάνουμε. Με άλλα λόγια, προσαρμοζόμαστε στους κανόνες και τις κοινωνικές νόρμες.

Σταδιακά, αρχίζουμε να καθορίζουμε την περίμετρο της ασφάλειάς μας. Οι επιδιώξεις μας φιλτράρονται πλέον μέσα από μία προσωπική πράξη κόστους οφέλους, ακολουθούμε τις προσταγές του περιβάλλοντος και επαναλαμβάνουμε τις ίδιες συνήθειες καθημερινά. Στο πίσω μέρος του μυαλού μας υπάρχει η επιθυμία για κάτι καλύτερο, κάτι νέο, κάτι διαφορετικό, όμως όταν έρχεται η ώρα να το βάλουμε κάτω και να το κάνουμε πράξη, η ελευθερία μας σταματά και κάνει την εμφάνισή του το αυτοσαμποτάζ.

Μας πιάνει ένας δισταγμός για το προχώρημα, μία αντίσταση στη διαφοροποίηση και βάζουμε μία φοβική βάση για την αλλαγή μας. Το μέλλον είναι άγνωστο, δεν προσφέρει ασφάλεια και το οικείο, το παρελθοντικό έρχεται να μας συμπονέσει. Αν είχε λόγια θα έλεγε: «Που να πηγαίνεις τώρα εκεί πέρα, αφού αυτό δεν είναι για σένα. Κάτσε εδώ σε αυτό που γνωρίζεις και άσε τα αυτά για τους άλλους».

Με αυτόν τον τρόπο και χωρίς να το συνειδητοποιούμε φυσικά, έχουμε σαμποτάρει οι ίδιοι κάθε προσπάθεια πριν την κάνουμε.

Η αέναη συνήθεια που γίνεται βίωμα

Η περιγραφή μπορεί να φαίνεται κατανοητή, αναπτύσσεται όμως περίπλοκα μέσα στην εγγενή ευελιξία της ανθρώπινης υπόστασης. Στο βιβλίο τους “Η κοινωνική κατασκευή της πραγματικότητας” (εκδόσεις Νήσος, 2003), οι Berger και Thomas, αναφέρονται σε αυτή την αέναη και πολλές φορές ανόητη, επανάληψη της καθημερινότητας μας: Κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, υπόκειται στη συνήθεια. Κάθε συχνά επαναλαμβανόμενη πράξη γίνεται μέρος ενός μοτίβου, και μπορεί έτσι να αναπαραχθεί με μία οικονομία προσπάθειας και ταυτόχρονα, ακριβώς για αυτό, να γίνει κατανοητή από τον εκτελεστή της ως το μοτίβο εκείνο… Το ‘άντε πάλι’ γίνεται τώρα ‘έτσι γίνονται αυτά τα πράγματα’”.

Το υποκειμενικό εξελίσσεται σε πάγια αντικειμενικότητα, ώστε να επαναλαμβάνεται καθημερινά, ενισχύοντας την ασφάλεια του ανθρώπου, χωρίς να χρειάζεται να αναπτυχθεί και να εξερευνήσει. Η συνέπεια αυτού του είναι ότι Υπάρχει μία τάση να συνεχίζουμε όπως πριν… Αυτό σημαίνει πώς οι θεσμοί μπορούν να διατηρούνται ακόμα και όταν… έχουν χάσει την αρχική τους λειτουργικότητα. Κάνουμε ορισμένα πράγματα όχι επειδή είναι αποτελεσματικά, αλλά επειδή είναι σωστά.

Η ασφάλεια είναι η κύρια διάσταση του σαμποτάζ του προχωρήματος μας, οι ρίζες ενός δέντρου που δεν είναι ορατές και οι οποίες δουλεύονται σε βάθος στη θεραπεία.

Ο κορμός και τα κλαδιά του δέντρου, είναι ορατά στη σκέψη και τη συμπεριφορά μας. Είναι οι πιο φανερές πτυχές του αυτοσαμποτάζ που έχουν κάτι να σας πουν:

1. Σαμποτάρετε τον εαυτό σας γιατί αδυνατείτε να δείτε τα λάθη σας: Αν ρωτήσετε ποτέ τους φίλους σας, για ποιο λόγο απέτυχαν σε μία επαγγελματική προσπάθεια ή σε μία σχέση, οι απαντήσεις που θα πάρετε θα αφορούν συνήθως τους άλλους χωρίς να αναφερθούν στα δικά τους λάθη. Ο λόγος είναι ότι δυσκολεύεστε τρομακτικά να διακρίνετε τη δική σας ευθύνη, γιατί διαφορετικά θα κλονιστεί η αυτοαξία σας. Οι ανασφαλείς άνθρωποι δυσκολεύονται πολύ να κοιτάξουν στον εαυτό τους γιατί δεν αντέχουν να παραδεχθούν ότι κάνουν λάθη. Το σημαντικό βήμα γίνεται όταν το κίνητρό σας, σάς επιτρέπει να αντέξετε να κάνετε αυτοαξιολόγηση και να διαπιστώσετε τι λάθη κάνετε, σε τι οφείλονται και πώς μπορείτε να πετύχετε αυτό που θέλετε.
2. Θέτετε υπερβολικές προσδοκίες: η δικτατορία του τέλειου, σας κυβερνά τυραννικά. Οτιδήποτε θέλετε να πετύχετε, δεν θα είναι ποτέ αρκετό γιατί πάντα θα έχει να συγκριθεί με κάτι ακόμη πιο μεγάλο, που ζει στη φαντασία σας και σας προτρέπει να το φτάσετε. Το μικρό βήμα που χρειάζεται να γίνει για την έναρξη της πορείας, δεν γίνεται ποτέ καθώς καταπίνεται από τη μεγαλομανεία του τελικού στόχου. Οι ρεαλιστικές προσδοκίες που θα τεθούν, είναι βοηθητικές ως προς την κατανόηση του στόχου, τις δυνατότητες, το χρονικό διάστημα και τον τρόπο επίτευξης του.
3. Πιστεύετε ότι δεν είστε ακόμη έτοιμοι για να το κάνετε: Να σας πω μία αλήθεια: δεν θα είστε ποτέ έτοιμοι να ξεκινήσετε, αν περιμένετε να νιώσετε έτοιμοι. Η απόλυτη ετοιμότητα είναι ένας μύθος που διατηρείτε μέσα μας και σας απαγορεύει να προχωρήσετε. Πρόκειται για φωνές από το παρελθόν που σας βάζουν σε ένα συγκεκριμένο καλούπι, το οποίο πρέπει να σπάσετε στο παρόν, για να πετύχετε στο μέλλον αυτό που θέλετε. Αφήστε λοιπόν την απόλυτη ετοιμότητα για μετά, δεν έχει έρθει ακόμη η ώρα της. Το πρώτο, μικρό βήμα απαιτεί κυρίως μία σχετική οργάνωση και μία εμπιστοσύνη στον εαυτό. Όπως ακριβώς όταν πρωτομάθατε να κολυμπάτε: πρώτα θεωρητικά, μετά με βοήθεια, στη συνέχεια στα ρηχά και μετά ανοιχτήκατε στα βαθιά.
4. Δεν πιστεύετε ότι είστε άξιοι να κάνετε αυτό που θέλετε: Η έννοια της αυτοαξίας, καλλιεργείται από την παιδική ηλικία και αντανακλά στην ενήλικη ζωή. Αν βλέπετε τον εαυτό σας ως ανίκανο, τεμπέλη και άχρηστο σίγουρα δεν μπορείτε να προχωρήσετε στην επόμενη φάση της ζωής σας. Όλα τα καλά, γίνονται μόνο στους άλλους, οι άλλοι είναι πιο ικανοί και εσείς έχετε υιοθετήσει για τον εαυτό σας να ζήσετε μία ζωή που άλλοι έχουν επιλέξει για εσάς. Μήπως ήρθε η ώρα να δώσετε πια εσείς την αξία που θέλετε στον εαυτό σας και να μην αφήνετε να σας προσδιορίζουν οι άλλοι;
5. Επικεντρώνεστε συνέχεια στο αρνητικό: η αρνητική σκέψη έχει μία έλξη, καθώς σας απαλλάσει από την ευθύνη της υπέρβασης. Έχει μία παιδικότητα που υπαγορεύει συνεχώς ότι τα πράγματα είναι άσχημα, οι συνθήκες είναι απαγορευτικές και είστε μόνοι και αβοήθητοι. Το εύκολο σενάριο, είναι το φοβικό: αν προχωρήσετε, θα αποτύχετε. Ποιος το ορίζει όμως αυτό; Οι εμπειρίες σας, οι σκέψεις σας, η αυτοεικόνα σας; Πώς είστε σίγουροι τι θα γίνει στο μέλλον όμως; Η καταστροφολογία οφελεί μόνο το αυτοσαμποτάζ. Υπάρχουν όμως και πιθανότητες επιτυχίας οι οποίες έχουν το ίδιο ακριβώς ποσοστό, για αυτό χρειάζεται να τις βάλετε σε μία ρεαλιστική βάση και να τις αποδεχθείτε. Ποτέ το θετικό δεν είναι τρομακτικό.

Όλα τα παραπάνω, με βάση την (αν)ασφάλεια, έχουν μόνο ένα στόχο: να σας κρατήσουν στο ίδιο σημείο, γατζωμένους γερά σε οικογενειακά μοτίβα που άλλοι έχουν καθορίσει για εσάς. Σας κρατούν στην ίδια θέση γιατί σαμποτάρουν την ενηλικίωσή σας. Προσφέρουν έναν προσωρινό πλούτο που ηδονίζει αλλά στην πορεία δημιουργούν μεγάλο χρέος…

Μπείτε να διαχωρίσετε τις σκέψεις της ανασφάλειας και την πορεία που θέλετε να έχετε στη ζωή σας. Ανακαλύψτε τι κρύβεται στις ρίζες του δέντρου της ασφάλειας και δουλέψτε θεραπευτικά τα κλαδιά του δέντρου. Δώστε νόημα σε αυτό που κάνετε, βήμα βήμα, χωρίς υπερβολικές απαιτήσεις, κάθε μεγάλη αλλαγή έρχεται μετά από μικρά προσεκτικά βήματα, τίποτα δεν αλλάζει μαγικά και μόνο του. Θυμηθείτε: σε αυτή την πορεία, εσείς είστε που παίρνετε τις αποφάσεις της ζωής σας.

***

Χάρης Πίσχος, Ψυχολόγος – Υπαρξιακός Συστημικός Ψυχοθεραπευτής

Πηγή: sinaisthisi