Ήμουν ακόμη μαθητής δημοτικού όταν ξεκίνησα να περπατώ, κάνοντας ισορροπία πάνω στην γραμμή του τρένου. Δεν είναι ότι κατοικούσα σε ένα σπίτι δίπλα απ’τις ράγες, ήταν απλά αυτή η παράξενη αίσθηση πως αν πέσεις απ’την γραμμή κάτι κακό θα συμβεί που με προκαλούσε. Έστω κι αν η απόσταση από το έδαφος ήταν μόλις μερικά εκατοστά. Τότε στα παιδικά μάτια μου έμοιαζε χάος. Έπεφτα συχνά, έχανα την ισορροπία. Σήμερα στα ανδρικά μάτια μου μοιάζει πάλι χάος. Όσες φορές να το επιχειρήσω ξαναπέφτω συχνά. Χάνω την σταθερότητα.

Πιθανότατα να σιχαίνομαι την σταθερότητα. Ακόμη και σαν έκφραση, σαν λέξη, σαν έννοια μου προκαλεί αηδία. Να μένεις ίδιος, να μη σε επηρεάζουν οι συνθήκες και οι καιροί. Να αδιαφορείς για ότι συμβαίνει δίπλα σου και να μένεις πάνω στη γραμμή, απλά για να μην πουν ότι έπεσες, για να μη σε δει κανείς να γκρεμοτσακίζεσαι. Δίπλα σου μπορεί να σκάνε βόμβες αλλά εσύ στην ευθεία σου. Να προχωράς, τα μάτια μπροστά, ψυχρά, να βλέπεις μόνο την κορυφή στο τέλος του δρόμου.

Δεν την μπόρεσα ποτέ την σταθερότητα που να με πάρει. Όλο έπεφτα μετά από μερικά βήματα και έχω φτάσει να είμαι γεμάτος σημάδια. Σταματούσα στις βόμβες που σκάγανε δίπλα μου, δεν είχα τη διάθεση να κοιτάξω το τέλος του δρόμου. Μα ήταν και είναι αδιάφορο που φτάνει αυτός ο δρόμος. Σημασία έχει το ταξίδι, έτσι δεν έλεγε ο ποιητής; Όταν τριγύρω όλα είναι σκατά τι να την κάνω την κορυφή; Δεν με απασχολεί ή κορυφή, μου προκαλεί εμετό. Τα ψηλά επίπεδα καταξίωσης έτσι όπως έχουν τεθεί απ’τις ανθρώπινες κοινωνίες, είναι μια πλάνη.

Ακόμη περπατώ πάνω στις ράγες και βρίσκομαι στον κόσμο τον δικό μου. Μπορεί να μην έχει τόση βαβούρα έδω, αλλά είναι καθαρά, είναι ήσυχα. Δεν χρειάζομαι άλλους κόσμους, δεν του θέλω. Τους γνώρισα και τους σιχάθηκα.

Στάθης Ντάγκας

I walk the line

05/02/17

Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, ανακοίνωσε τον περασμένο Μάιο, στηριζόμενη σε πρόσφατη επιστημονική έρευνα, ότι η επεξεργασία του φοινικέλαιου σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες του προσδίδει καρκινογόνες ιδιότητες. Μπορεί τις τελευταίες ημέρες η Nutella να είναι κεντρικό θέμα πολλών ιστοσελίδων σε όλον τον κόσμο, καθώς το φοινικέλαιο αποτελεί βασικό συστατικό της, όμως τα κεφάλαια αυτής ιστορίας είναι πολλά περισσότερα.

Το πρώτο σε κατανάλωση έλαιο στον κόσμο

Τι κοινό μπορεί να έχουν ένα παγωτό, ένα κραγιόν κι ένα σαμπουάν; Το φοινικέλαιο. Είναι το πρώτο σε κατανάλωση φυτικό έλαιο στον κόσμο και το συναντάμε σε εκατοντάδες προϊόντα κάθε μέρα.

Μια μικρή βόλτα στο γραφείο αποκάλυψε αρκετά προϊόντα με φοινικέλαιο:

Μπάρα δημητριακών:

Μαργαρίνη:

Φυστίκια:

Η μαργαρίνη στο σπίτι έχει συνήθως ως κύριο συστατικό της το φοινικέλαιο. Σοκολάτα με γέμιση ή «πραλίνα»; Μάλλον έχει φοινικέλαιο. Μπισκότα; Ελάχιστα τυποποιημένα μπισκότα πια δεν έχουν ως βασικό συστατικό τους το φοινικέλαιο. Πολλές φορές, το φοινικέλαιο δεν αναγράφεται ξεκάθαρα, αλλά μπορεί η ετικέτα να αναγράφει «φυτικά λίπη (vegetable fats)», εννοώντας φοινικέλαιο ή φοινικοπυρηνέλαιο.

Οι επιπτώσεις στην υγεία μας

Σίγουρα δεν χρειάζεται να πανικοβαλλόμαστε από την πρόσφατη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων, όμως με το φοινικέλαιο να είναι τόσο διαδεδομένο, το επόμενο διάστημα θα χρειαστούν περισσότερες μελέτες ώστε να αποσαφηνιστεί τι κίνδυνο αντιμετωπίζουμε και τι μέτρα προφύλαξης πιθανόν χρειάζονται. Μέχρι τότε, ίσως αξίζει μια προσπάθεια περιορισμού της έκθεσης των παιδιών και βρεφών στο φοινικέλαιο, καθώς η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων τονίζει ότι:

«Η έκθεση σε “glycidyl fatty acid esters (GE)” [τα οποία βρίσκονται σε μεγάλη συγκέντρωση στο φοινικέλαιο] των βρεφών που καταναλώνουν αποκλειστικά βρεφικό γάλα-φόρμουλα προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία, καθώς είναι 10 φορές μεγαλύτερη από το επίπεδο που θα θεωρούνταν χαμηλής ανησυχίας για τη δημόσια υγεία.»

Tο γάλα-φόρμουλα αρκετών μεγάλων παρασκευαστών στην Ελλάδα περιέχει φοινικέλαιο (π.χ. δείτε εδώ και εδώ), επομένως μέχρι να υπάρξουν περισσότερα επιστημονικά δεδομένα για το θέμα, ίσως κάποιοι γονείς που δεν θηλάζουν να προτιμήσουν βρεφικό γάλα που στα συστατικά του δεν θα περιέχεται φοινικέλαιο.

Η επιλογή της διατροφής μας

Παρόλο που το φοινικέλαιο βρίσκεται για τα καλά μες στη ζωή μας, ίσως τα πρόσφατα νέα να είναι μια καλή αφορμή να το μειώσουμε, κάνοντας ορισμένες γενικότερες επιλογές βελτίωσης της διατροφής μας, που θα μας ωφελήσουν έτσι κι αλλιώς:

• Πόσα τυποποιημένα τρόφιμα επιλέγω να τρώω;

  Το φοινικέλαιο χρησιμοποιείται κατά κόρον στα τυποποιημένα τρόφιμα, αλλά μπορεί να λείπει εντελώς από τη σπιτική μαγειρική. Είναι στο χέρι μας να μην επιλέγουμε προϊόντα όπως μαργαρίνη, που συνήθως έχει ως βασικό συστατικό το φοινικέλαιο, αλλά ελαιόλαδο ή ηλιέλαιο, είτε για μαγείρεμα, τηγάνισμα, ή και τα γλυκά. Στο βαθμό που αγοράζουμε τυποποιημένα προϊόντα, σε ορισμένα από αυτά υπάρχει η επιλογή να αποφύγουμε το φοινικέλαιο – π.χ. πατατάκια με ηλιέλαιο ή αραβοσιτέλαιο αντί φοινικέλαιου. Περιορίζοντας τα τυποποιημένα τρόφιμα περιορίζουμε την πρόσληψη πολλών χημικών πρόσθετων ουσιών και αποφεύγουμε την επεξεργασία των τροφών που αφαιρούν τις θρεπτικές τους ουσίες και δημιουργούν πιθανούς κινδύνους για την υγεία.

• Πόσα λιπαρά επιλέγω να τρώω;

  Η υπερβολική κατανάλωση λιπαρών φαγητών επιβαρύνει την υγεία μας. Οι μελέτες δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή, που είναι πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, και μετριάζει τις λιπαρές τροφές, είναι η καλύτερη για τον οργανισμό.

Τα καλά νέα επομένως είναι ότι κάνοντας πιο υγιεινές επιλογές στη διατροφή μας, με λιγότερα τυποποιημένα προϊόντα και λιγότερα λιπαρά, μπορούμε την ίδια στιγμή να μειώσουμε την έκθεσή μας όχι μόνο στο φοινικέλαιο, αλλά και σε άλλες πιθανές πηγές βλαβερών ουσιών.

Πηγή: wwf.gr

Ένα τεράστιο άγαλμα ενός αγοριού έχει στηθεί στο Οντάριο του Καναδά και προσελκύει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Απεικονίζει έναν νεαρό δρομέα, καθώς τρέχει. Πρόκειται για τον Τέρι Φοξ, ο οποίος στα 18 του χρόνια έχασε το ένα του πόδι και αποφάσισε να τρέξει από το Νιουφάουλαντ στο Βανκούβερ για να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σχετικά με το πρόβλημά του. Το κατόρθωμά του συγκίνησε τους Καναδούς που μετά τον θάνατό του τον τίμησαν σαν ήρωα.

To άγαλμα του Τέρι Φοξ στον Καναδά

Ο Φοξ γεννήθηκε το 1958 κοντά στο Βανκούβερ και από μικρή ηλικία ασχολήθηκε με τον αθλητισμό. Ήθελε να παίζει μπάσκετ, αλλά οι προπονητές του στο σχολείο τον προέτρεπαν να ασχοληθεί με τον στίβο, καθώς είχε τα φυσικά προσόντα που θα του επέτρεπαν να τρέχει μεγάλες αποστάσεις σε καλούς χρόνους. Τελικά ακολούθησε το όνειρό του και έγινε επαγγελματίας μπασκετμπολίστας. Παρόλο που δεν ήταν ιδιαίτερα ψηλός, είχε το απαιτούμενο ταλέντο, δούλευε σκληρά στην προπόνηση και η αντοχή του ήταν σημείο αναφοράς για τους προπονητές του. Φαινόταν ότι είχε τις προοπτικές να κάνει καριέρα στο μπάσκετ, αλλά τα πάντα άλλαξαν μετά από ένα ατύχημα με αυτοκίνητο. Παρόλο που δεν τραυματίστηκε σοβαρά, απέκτησε μια έντονη ενόχληση στο γόνατο. Ο Φοξ δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία και συνέχισε να παίζει αγώνες. Ωστόσο, όσο περνούσε ο καιρός η ο πόνος γινόταν πιο έντονος και άρχισε να ανησυχεί.

Η κατάσταση του επιδεινώθηκε και μετά από έξι μήνες αποφάσισε να πάει στο νοσοκομείο. Οι γιατροί διέγνωσαν ότι έπασχε με οστεοσάρκωμα, μια μορφή καρκίνου που ξεκινά από τα γόνατα. Δεν υπήρχε κανένα περιθώριο. Έπρεπε να ακρωτηριαστεί το δεξί του πόδι. Η ζωή του πια θα άλλαζε οριστικά, αλλά δεν ήταν έτοιμος να το βάλει κάτω αμαχητί. Αντιθέτως. Ενώ βρισκόταν στο νοσοκομείο διάβασε ένα άρθρο για τον Μαραθώνιο της Νέας Υόρκης και αποφάσισε να συμμετάσχει με σκοπό να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο σχετικά με την πάθησή του. Μετά το χειρουργείο ξεκίνησε τις χημειοθεραπείες και αφού του τοποθέτησαν πρόσθετο μέλος ξεκίνησε την προπόνηση για τον μεγάλο αγώνα.

Ο Μαραθώνιος της Ελπίδας

Τον Οκτώβριο του 1979 ο Φοξ ήρθε σε επαφή με το κέντρο κατά του καρκίνου του Καναδά και τους ανακοίνωσε την ιδέα του. Σκοπός του ήταν ο κάθε πολίτης της χώρας να δώσει από ένα δολάριο, ώστε να συγκεντρώσει χρήματα για την έρευνα για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Ονόμασε τη διαδρομή που θα ακολουθούσε «Μαραθώνιο της Ελπίδας» και θα έτρεχε με το ένα του πόδι από το Νιουφάουλαντ στο Βανκούβερ. Ο Μαραθώνιος ξεκίνησε στις 12 Απριλίου 1980. Καθώς έτρεχε, οι άνθρωποι μάθαιναν την ιστορία του και συγκινούνταν. Χιλιάδες Καναδοί συγκινημένοι έβγαιναν στους δρόμους για να τον ενθαρρύνουν και να τον χειροκροτήσουν.

Καθώς περνούσαν οι ημέρες, οι αντοχές του άρχισαν να μειώνονται. Παρά τις προτροπές των γιατρών να σταματήσει και τον πόνο που ένιωθε, συνέχισε να τρέχει, ώσπου τον έπιασε έντονος βήχας και σταμάτησε. Οι γιατροί του ανακοίνωσαν ότι ο καρκίνος είχε προχωρήσει στα πνευμόνια και ο μαραθώνιος της Ελπίδας σταμάτησε. Είχε τρέξει επί 143 ημέρες και είχε διανύσει 5.373 χιλιόμετρα. Παρόλο που δεν τερμάτισε κατάφερε να περάσει το μήνυμά του. Μέσα από το νοσοκομείο είχε καλέσει τους ανθρώπους να συνεχίσουν την προσπάθεια του ώστε να βρεθεί θεραπεία για τον καρκίνο: «Παρόλο που εγώ δεν τερμάτισα, χρειαζόμαστε άλλους να συνεχίσουν. Πρέπει να συνεχιστεί χωρίς εμένα». Μέχρι το τέλος της ζωής του ήλπιζε σε ένα θαύμα και δεν τα παράτησε ποτέ. Τελικά πέθανε τον Ιούνιο του 1981 σε ηλικία 23 ετών. Την ημέρα της κηδείας του ο Καναδάς βυθίστηκε στο πένθος και μέχρι σήμερα τον θεωρούν εθνικό ήρωα. Η διαδρομή που ακολούθησε καθιερώθηκε και κάθε χρόνο αθλητές ακολουθούν το παράδειγμά του και τρέχουν για καλό σκοπό. Χάρη στην πρωτοβουλία του έχουν συγκεντρωθεί περισσότερα από 650 εκατομμύρια δολάρια για τις έρευνες κατά του καρκίνου. Ο Τέρυ είχε αυτό το σπάνιο χάρισμα να εμπνέει τους άλλους και μόνο για το καλύτερο. Αυτό έκανε με το παράδειγμά του. Ενέπνευσε την ελπίδα, τη συμμετοχή και την επιστήμη που εξελίχθηκε και τις τελευταίες δεκαετίες έχουν σωθεί εκατομμύρια ζωές από παθήσεις που στα ΄80ς θεωρούνταν θανατηφόρες. Αν δεν είναι αυτός ήρωας τότε ποιος είναι;

mixanitouxronou.gr