Η άνθιση του κινηματογράφου τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια αλλά και σε όλη την διάρκεια της δεκεατίας του 50′, προσέφερε στην ελληνική τέχνη σπουδαίες παραστάσεις, καλλιτέχνες, κείμενα και παρακαταθήκη. Μια κληρονομία που δεν έμεινε αναξιοποίητη τις επόμενες δεκαετίες μέχρι πρόσφατα. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που οι κορυφαίες ταινίες του ελληνικού σινεμά καταγράφονται σε εκείνη την εποχή. Υπήρχε δίψα για δημιουργία, δίψα για να σβήσουν οι μνήμες του πολέμου και του εμφυλίου μέσα από την τέχνη. Με νέες τεχνολογίες που κάνουν την εμφάνιση τους στην χώρα μας και μερικά σκηνοθετικά διαμάντια που έλαβαν διθυραμβικές κριτικές στο εξωτερικό.
Πρόσφατα παρακολούθησα πάλι το έξοχο φιλμ από τον Φίνο σε σκηνοθεσία Ντίνου Δημόπουλου (1957), “Το Αμαξάκι”. Δυνατό καστ με τους Ορέστη Μακρή, Βασίλη Αυλωνίτη, Στέφανο Στρατηγό, Αντιγόνη Βαλάκου, Γεωργία Βασιλειάδου, Παντελή Ζερβό και σε ένα ρόλο έκπληξη, τον θρύλο του ελληνικού θεάτρου Χριστίνα Καλογερίκου.
Η ταινία πραγματεύεται την μετάβαση από την παλιά Αθήνα στον σύγχρονο τρόπο ζωής που εισέβαλε στις ζωές των ανθρώπων εκείνη την εποχή. Δύο αμαξάδες σε μια Πλακιώτικη συνοικία, ο κυρ – Ανέστης (Ορέστης Μακρής) και ο Θόδωρος (Αυλωνίτης), παλεύουν να κρατήσουν την ταυτότητά τους απέναντι στα νέα ήθη, όντας οι μοναδικοί που επιμένουν να μην αγοράζουν Ταξί και να παραμένουν αμαξάδες με τα αλογάκια τους. Ο γιος του κυρ -Ανέστη που πληγώνει τον πατέρα του και φεύγει μετανάστης για την Νότιο Αφρική, η Αννούλα που επίσης πληγωμένη από τον γιο του κυρ- Ανέστη γίνεται η ψυχοκόρη του και μαζί αντιμετωπίζουν όλες τις δυσκολίες, και ο Θόδωρος, που παρότι δεν θέλει, αναγκάζεται να υποκύψει στις επιταγές της εποχής και την γκρίνια της γυναίκας του, για να γίνει κι αυτός με τη σειρά του μια “σωφεράντζα”.
Αριστοτέχνης στην εικόνα – φωτογραφία και στο μοντάζ ο μετέπειτα σπουδαίος σκηνοθέτης Ντίνος Κατσουρίδης, αποτυπώνει μια εικόνα μελαγχολική όσο και αισιόδοξη. Άλλωστε το σενάριο του τεράστιου Ιάκωβου Καμπανέλλη, θέλει να τονίσει πως η τεχνολογία είχε ανέκαθεν τα καλά και κακά της. Μπορεί ο κόσμος δηλαδή να κάνει βήματα μπροστά, όμως αυτό ποτέ δεν έγινε χωρίς κόστος. Κόστος ηθικό, πνευματικό και κάθε είδους.
Αυτή η ταινία βρίσκεται από όταν ήμουν μικρότερος στο Top – 5 των ελληνικών φιλμ. Μπορεί κάθε φορά που την παρακολουθώ να με κάνει να κλάψω με έναν εντελώς δημιουργικό τρόπο. Μερικές φορές συγκινούμαι όταν σκέφτομαι το μέγεθος του ταλέντου όλων των συντελεστών της. Άλλοτε για τα μηνύματα που βγαίνουν από μέσα της.
Ο κυρ – Ανέστης είναι ένας κορυφαίος ήρωας που αδυνατεί να αφήσει τον εαυτό του έρμαιο της εξέλιξης. Της εξέλιξης που είπαμε παραπάνω με κάθε κόστος. Αδυνατεί να αφήσει στην τύχη του το γέρικο αλογάκι του, τον “Δανδή”, που μαζί έζησαν δόξες στο παρελθόν. Δεν τον ενδιαφέρουν τα νέα ήθη που μεταξύ μας, δεν είναι και τόσο ηθικά. Αντιστέκεται στην λαίλαπα της εξέλιξης και κρατάει έναν βαθύ ρομαντισμό, μια βαθιά ηθική απέναντι στον συνάνθρωπο και τα πράγματα. Ο κυρ- Ανέστης δεν το βάζει στα πόδια ούτε όταν όλα μοιάζουν χαμένα. Αγωνίζεται και πεθαίνει τελικά γέρος και πικραμένος από την απουσία του γιου του. Πεθαίνει αλλά δεν λησμονείται και αυτό είναι κάτι που έχει κερδίσει με το σπαθί του.
Δεν χρειάζεται να είσαι φαν των ρετρο φιλμ για να αναγνωρίσεις μια έξοχη δουλειά. Ότι αξίζει άλλωστε είναι διαχρονικό και το συγκεκριμένο φιλμ θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία. Σεένα παράλληλο σύμπαν, αν αυτή η χώρα διέθετε σχολεία της προκοπής, θα φρόντιζε με κάθε τρόπο την μόρφωση των παιδιών της. Απέναντι στην λαίλαπα της εξέλιξης και του “ότι να’ναι”, λίγο καλό παρελθόν δεν θα μας έκανε καθόλου κακό.
Υ.Γ.: Το ότι τις μουσικές εκείνης της εποχής υπέγραφε συνήθως ο Μάνος Χατζιδάκις, καταλαβαίνετε τι σημαίνει για την ποιότητα τους φαντάζομαι έτσι;
Γράφει ο Στάθης Ντάγκας
| Σκηνοθεσία | Ντίνος Δημόπουλος |
|---|---|
| Παραγωγή | Φίνος Φιλμς |
| Σενάριο | Ιάκωβος Καμπανέλλης, Νίκος Κιούσης |
| Πρωταγωνιστές | Ορέστης Μακρής Αντιγόνη Βαλάκου Βασίλης Αυλωνίτης Χριστίνα Καλογερίκου Γεωργία Βασιλειάδου Στέφανος Στρατηγός Παντελής Ζερβός Βασίλης Διαμαντόπουλος |
| Μουσική | Μάνος Χατζιδάκις |
| Φωτογραφία | Ντίνος Κατσουρίδης |
| Μοντάζ | Ντίνος Κατσουρίδης |
| Σκηνογραφία | Μάρκος Ζέρβας |
| Πρώτη προβολή | 4 Φεβρουαρίου 1957 |
| Κυκλοφορία | 4 Μαΐου 2010 (DVD) |
| Διάρκεια | 106 |
| Προέλευση | Ελλάδα |
| Γλώσσα | ελληνική |
